SİNEMA YAZARI KEREM AKÇA'NIN RESMİ WEB SİTESİ
  • Ana sayfa
  • Biyografi
  • Vizyon
    • 26 Nisan 2019
    • 3 Mayıs 2019
    • 10 Mayıs 2019
    • 17 Mayıs 2019
    • 31 Mayıs 2019
    • 7 Haziran 2019
    • 14 Haziran 2019
    • 21 Haziran 2019
    • 28 Haziran 2019
    • 5 Temmuz 2019
    • 12 Temmuz 2019
    • 19 Temmuz 2019
    • 26 Temmuz 2019
    • 2 Ağustos 2019
    • 9 Ağustos 2019
    • 16 Ağustos 2019
    • 23 Ağustos 2019
    • 30 Ağustos 2019
    • 6 Eylül 2019
    • 20 Eylül 2019
    • 27 Eylül 2019
    • 4 Ekim 2019
    • 11 Ekim 2019
    • 18 Ekim 2019
    • 25 Ekim 2019
    • 1 Kasım 2019
    • 8 Kasım 2019
    • 15 Kasım 2019
    • 22 Kasım 2019
    • 29 Kasım 2019
    • 6 Aralık 2019
    • 13 Aralık 2019
    • 20 Aralık 2019
    • 27 Aralık 2019
    • 3 Ocak 2020
    • 10 Ocak 2020
    • 17 Ocak 2020
    • 24 Ocak 2020
    • 31 Ocak 2020
    • 7 Şubat 2020
    • 14 Şubat 2020
    • 21 Şubat 2020
    • 28 Şubat 2020
    • 6 Mart 2020
    • 13 Mart 2020
    • 22 Mayıs 2020
    • 29 Mayıs 2020
    • 5 Haziran 2020
    • 18 Haziran 2020
    • 26 Haziran 2020
    • 10 Temmuz 2020
    • 17 Temmuz 2020
    • 24 Temmuz 2020
    • 29 Temmuz 2020
    • 7 Ağustos 2020
    • 14 Ağustos 2020
    • 21 Ağustos 2020
    • 28 Ağustos 2020
    • 4 Eylül 2020
    • 25 Eylül 2020
    • 2 Ekim 2020
    • 9 Ekim 2020
    • 6 Kasım 2020
    • 11 Aralık 2020
    • 14 Mayıs 2021
    • 9-11 Haziran 2021
    • 25 Haziran 2021
    • 2 Temmuz 2021
    • 16 Temmuz 2021
    • 23 Temmuz 2021
  • Eleştiri
    • 52 Salı (2013)
    • A Ghost Story (2017)
    • Acı Aşk (2009)
    • Aether (2019)
    • Akvaryum (2009)
    • Ali Kundilli 2 (2016)
    • Anarşi (2014)
    • Annabelle (2014)
    • Ant-Man (2015)
    • Apollo 11 (2019)
    • Ara (2007)
    • Aşırıcılar (2010)
    • Aşkın (500) Günü (2009)
    • Ayı Paddington (2014)
    • Babylon 2022
    • Beyaz Tanrı (2014)
    • Bir Zamanlar Anadolu'da (2011)
    • Bombshell (2019)
    • Buhar Çocuk (2004)
    • Camp X-Ray (2014)
    • Can Dostum (2011)
    • Cats (2019)
    • Cennet (2014)
    • Chi-Raq (2015)
    • Creed (2015)
    • Çalgı Çengi (2011)
    • Çöl Kraliçesi (2015)
    • Deepwater Horizon (2016)
    • Delikanlı (2010)
    • Doğulu Çocuklar (2013)
    • Dünyanın En Güzel Kokusu (2016)
    • Eyyvah Eyvah (2010)
    • Fatih'in Fedaisi: Kara Murat (2015)
    • Futbol A.Ş. (2004)
    • Geceler ve Haftasonları (2008)
    • Geçmiş (2013)
    • Genç Pehlivanlar (2016)
    • Gençlik (2015)
    • Geronimo (2014)
    • Gişe Memuru (2010)
    • Görevimiz Tehlike 4 (2011)
    • Güeros (2015)
    • Havana'ya Dönüş (2014)
    • Herkese Karşı Tek Başına (1998)
    • Hoşçakal (2011)
    • House of the Devil (2009)
    • Il Divo (2008)
    • İki Aşık (2008)
    • İki Gün ve Bir Gece (2014)
    • İnsanları Seyreden Güvercin (2014)
    • İstemsiz (2008)
    • İtiraflar (2010)
    • Joe (2013)
    • John Wick (2014)
    • Jojo Rabbit (2019)
    • Kan Arzusu (2009)
    • Kara Panter (2018)
    • Kar Beyaz (2010)
    • Kızıl Amnezi (2014)
    • Kızkardeşim Evleniyor (2007)
    • Kimliksiz (Unknown) (2011)
    • Kör Nokta (2009)
    • Körfez (2017)
    • Kurt Çocuklar (2012)
    • Labirent: Ölümcül Kaçış (2014)
    • Lanet (2012)
    • Limonata (2015)
    • Locke (2014)
    • Mahmut ile Meryem (2013)
    • Makul Davranış (2014)
    • Mamma Mia (2008)
    • Manhattan'da Sihir (2007)
    • Milyoner (2008)
    • Morg Görevlisi (2010)
    • Mumya: Ejder İmparatorunun Mezarı (2008)
    • Nuh Tepesi (2019)
    • Nükleer Santral (2013)
    • Ölümümün Hikayesi (2013)
    • Özgürlüğe Doğru (2007)
    • Pacific Rim (2013)
    • Peri Ağzı Olmayan Kız (2019)
    • Piercing (2018)
    • Prometheus (2012)
    • Saint Laurent (2014)
    • Saksı Olmanın Faydaları (2012)
    • Salgın (2011)
    • Scott Pilgrim Dünya'ya Karşı (2010)
    • Selah and the Spades (2019)
    • Sleuth (2007)
    • Soysuzlar Çetesi (2009)
    • Speed Racer (2008)
    • Starlet (2012)
    • Şanslı Slevin (2006)
    • Tabanca (2005)
    • Tenet (2020)
    • Tek Başına Bir Adam (2009)
    • Tinker Tailor Soldier Spy (2011)
    • Ve Perde: Sils Maria (2014)
    • Whiplash (2014)
    • Wolverine 3D (2013)
    • Yenilmezler (2012)
    • Yılın Kadını (1942)
    • Ziyaretçiler (2008)
  • Röportajlar
    • Béla Tarr
    • Ben Affleck
    • Carlos Reygadas
    • Gaspar Noé
    • Jessica Chastain
    • Jim Sheridan
    • Kati Outinen
    • Morgan Freeman
    • Rutger Hauer
    • Steven Soderbergh
    • Tsai Ming-Liang
    • Volker Schlöndorff
  • Yönetmenler
    • Aleksei German
    • David Lynch
    • Jean-Luc Godard
    • Jim Jarmusch
    • Luc Besson
    • Stanley Kubrick
    • Steven Spielberg
  • Klasikler
    • Branded to Kill (1967)
    • Double Suicide (1969)
    • Katil Doğanlar (1994)
    • King Kong (1933)
    • Maymunlar Cehennemi (1968)
    • Performance (1970)
    • Tatlı Hayat (1960)
  • Diğer yazılar
    • Oscar >
      • 74. Altın Küre tahminleri
      • 75. Altın Küre aday tahminleri
      • 76. Altın Küre tahminleri
      • 77. Altın Küre tahminleri
      • 78. Altın Küre aday tahminleri
      • 78. Altın Küre tahminleri
      • 73. Bafta aday tahminleri
      • 74. BAFTA ödül tahminleri
      • 27. SAG aday tahminleri
      • 92. Oscar tahminleri
      • 27. SAG tahminleri
      • Oscar 2021 Belgesel Kısa Listesi Tahminleri
      • 2021 National Board of Review tahminler
      • 79. Altın Küre aday tahminleri
      • 2022 Kısa Liste Tahminleri
      • 79. Altın Küre tahminleri
      • 2022 Meslek Birlikleri aday tahminleri
      • 75. Bafta aday tahminleri
      • 28. SAG tahminleri
      • 2022 Indie Spirit Tahminleri
      • 2022 DGA tahminleri
      • 75. BAFTA ödül tahminleri
      • 2022 PGA+WGA tahminleri
      • 94. Oscar tahminleri
      • 32. Gotham ödül tahminleri
      • 32. EFA ödül tahminleri
      • 80. Altın Küre aday tahminleri
      • 2023 Kısa Liste Tahminleri
      • 80. Altın Küre tahminleri
      • 29. SAG aday tahminleri
      • 33. PGA aday tahminleri
      • 76. Bafta aday tahminleri
    • Dosyalar/En İyiler listeleri >
      • 2019'un En İyi 20 Yerli Filmi
      • 2019'un En İyi 50 Yabancı Film (Vizyon)
      • 2019'un En İyi 15 Netflix Filmi
      • 2000-2010 arası en iyi 10 müzikal
      • 2010'ların En İyi 30 Yerli Filmi
      • 2010'ların En İyi 15 Spor Filmi
      • 2010'ların En İyi 15 Müzikal Filmi
      • 2010'ların En İyi 18 Western'i
      • 2010'ların En İyi 16 Aksiyon Filmi
      • 2010'ların En İyi 25 Gençlik Filmi
      • 2010'ların En İyi 30 Belgeseli
      • 2010'ların En Özgün 35 Aşk Filmi
      • 2010'ların En Özgün 30 Animasyonu
      • 2010'ların En iyi 40 Fantastik Filmi
      • 2010'ların En iyi 50 Suç Filmi/Neo-Noir'ı
      • 2010'ların En iyi 60 Korku Filmi
      • 2010'ların En Özgün 75 Bilimkurgu Filmi
      • 2010'ların En Özgün 50 Komedi Filmi
      • 2016'nın En İyi 35 Yabancı Filmi
      • 2016'nın En İyi 15 Yerli Filmi
      • 2015'in En İyi 35 Yabancı Filmi
      • En İyi 15 Hapishane Filmi
      • En İyi 10 Seçim Filmi
      • En İyi 15 müzisyen biyografisi filmi
      • 2020'nin En İyi 15 Yerli Filmi
      • 2020'nin En İyi 15 Yabancı Filmi (Fiziksel Vizyon)
      • Kabuslar Evi Mini Dizisi
      • 2020'nin En Zayıf 70 Yabancı Filmi
      • 2021'in En İyi 30 Yabancı Dijital Filmi
      • 2021'in En İyi 20 Yabancı Sinema Filmi
      • 2021'in En İyi 15 Yerli Filmi
      • 2022'nin En İyi 30 Amerikan Filmi
      • 2022'nin En İyi 70 Uluslararası Filmi
    • Festivaller >
      • Berlin / 2017 Jüri İzlenimleri
      • Cannes / 2009 - 3
      • Toronto / 2010 - 2
    • Bize de bekleriz >
      • Doomsday (2008)
      • Bize de bekleriz: Hansel ve Gretel (2007)
      • Bize de bekleriz: High Art (1998)
      • Bize de bekleriz: Margaret (2011)
      • Bize de bekleriz: Miracle at. St Anna (2008)
      • Bize de bekleriz: Predestination (2014)
      • Rocket Science (2007)
      • Bize de bekleriz: Somersault (2004)
      • Bize de bekleriz: Sugar (2008)
      • Bize de bekleriz: Super (2010)
      • The Brøken (2008)
      • Bize de bekleriz: Vinyan (2008)
    • Sürpriz DVD >
      • Napoleon Dynamite (2004)
  • İletişim

YARATIK'TAN FARKLI BİR KULVARDA

ımdb

1 /06/2012 - Habertürk

FİLMİN NOTU: 7

Resim
Yunan mitolojisinin en şanlı Titanı olan ‘Prometheus’ etiketinden yeni ‘Solaris’ yaratma amacıyla yola çıkan film, ‘Yaratık’ (‘Alien’) fenomenine doğru ve güncel bir ön bölüm önerisi sunuyor. Ridley Scott’ın 2000’lerde yitirdiğimiz görsel benliğini yeniden kazandığı eser, ‘macera’ zeminli ‘uzay boşluğu filmi’ alanına kayarak kökenindeki yapıttan farklı bir alt türde boy gösteriyor. Bunu yaparken evrim teorisine açılan ve insanoğlunun-uzaylı formların yaradılışını inceleyen varoluşçu metinler sunmasının yanında günümüz teknolojisinin bilimkurgu motiflerine de ayak uydurmayı ihmal etmiyor. “Prometheus”, “Yaratık”ın atmosferinden ziyade türün yeni milenyumdaki hakim sorusu ‘her şey bir yaratım mı?’ üzerinden bilimkurgu harmanı oluşturan omurgasıyla dahiyane olmasa da övgüye değer bir seyirliğe açılıyor.

Her dönemin bir bilimkurgu haritası vardır. 1979 tarihli “Yaratık” (“Alien”), 70’lerin bilimkurgu haritasından yararlanarak o dönemin kalıplarını dönüştürme çabasına girmiştir. Uzayın derinliklerinde maceraya atılan insanoğlunun el yazısını, “2001: Uzay Yolu Macerası” (“2001: A Space Odyssey”, 1968) ve “Maymunlar Cehennemi” (“Planet of the Apes”, 1968) ile birlikte farklılaştıran formatıyla çığır açmıştır.

RIDLEY SCOTT, MAKUS TALİHİNİ KIRIYOR

Özellikle ‘yaratık’ düşüncesini A sınıfına, daha incelikli bir efekt tasarımı ve çizimle geçiren albenisini buna eklemesi, ya da ‘paranoya gerilimi’ tabanına bağlı kalması da bir melankolik yapıyı beraberinde getirmiştir. Böylelikle ‘politik’ bir işlev yüklenip ‘dışarıdan gelen tehdit’ meselesi üzerinden yürüyen alt metinlere yönelmiştir. Uzun yıllar sonra Jon Spaihts-Damon Lindelof ikilisinin senaryosuyla mitin dünyalarına geri dönen Ridley Scott, bir anlamda makus talihini kırıyor.
Zira bu durum kendisinin cumhuriyetçi kimliğini öne çıkaran son dönem filmlerinin güncel olaylarla haşır neşir yaklaşımından uzaklaşmasına yol açmış. Böylece ırkçı, emperyalist ve militarist taban, tehlikeli 11 Eylül ve Irak Savaşı sonrası süreçte rafa kaldırılıyor. Özellikle el kamerası ile yapmak istediği döneme ayak uydurma düşüncesini de Dariusz Wolski’nin sinematografi becerisiyle bertaraf eden yönetmenin, biçimci geleneğin ‘renk’ katmanını burada kaydırmalara ve merceklere ‘hakkı’yla yerleştirdiği görülebiliyor.

BİLİMKURGU DİYARLARINDA SERBEST BİR YOLCULUK

Ancak yönetmenlik geleneğinde ilk filmin ötesinde James Cameron etiketini andıran bir ‘efekt yönetimi’ eğilimi görebiliyoruz. Bu da oyuncuların ve karakterlerin ince ince işlenmesinin yanında ‘gerilim’ atmosferinden ziyade bir teknolojik şüpheyi beraberinde getiriyor. Teknolojik kara film (tech-noir) yapısına kavuşturulan ana uzay gemisi, bu sayede belirsiz bir şekilde android, hologram, bilgisayar, astronot, sonsuz yaşam gibi motiflerin bir potpuri edasıyla etrafı donatmalarından güç alıyor.
Adeta ‘önbölüm’ olduğunu bilircesine, “First Men in the Moon” (1964) gibi eski model ‘uzay boşluğu filmleri’nin bünyesine giriyor yönetmen. Oradan çıkardıkları ise ilk “Yaratık”ın yaptıklarından daha farklı. Kökendeki ‘uzayda kazı yapma macerası’ omurgası korunuyor. Ancak “Prometheus”un özelliği onun gizeminden ziyade uzay gemisinin nereden çıktığı bilinmeyen karakterleri arasında ‘hangisi robot, hangisi uzaylı, hangisi insan?’ sorularına alan açan dramatik yapısında saklı.

2000'LERİN BİLİMKURGULARINDAKİ ANA TEMALAR TRANSFER EDİLMİŞ

Bu da filmin ismini Marxist bir figüre dönüşen Prometheus’tan (Yunan mitolojisinde Titanlardan biri) alan uzay gemisini, “Solaris” (“Solyaris”, 1972) şanıyla daha da katmanlı hale getirip 'uzay gotiği bilimkurgusu' alt türüne kaymasını sağlıyor. Onu yaratılan kurmaca dünyanın ‘Tanrısı’ olarak yeri geldiğinde mistik bir metafora dönüştürmesine olanak tanıyor. Zira sanki 70’ler sürecinden bir türsel süreci günümüzün evrim teorisi, reenkarnasyon, gerçeklik algısı, köken sorgulaması gibi kavramlarla uğraşmaya başlayan bilimkurgularının dramatik yapısıyla bütünlüyor bu eser.
Bu durum karşısında “Kaynak” (“The Fountain”, 2006), “Bay Hiçkimse” (“Mr. Nobody”, 2009), “Hayat Ağacı” (“The Tree of Life”, 2011) gibi yapıtların dramatik yapısından beslenen ve ‘insan formu’nun temellerine inen bir süreç mercek altına alınıyor. Bu da keskin bir son ve uzaylı yaratık istilasındaki ‘devrim’den ziyade uzaylı-insan köklerindeki melezlik durumundan bir temasal egzersizin sözünü veriyor.

ÖN BÖLÜM DÜŞÜNCESİNİ DOLDURAN BİR KURGUSAL SEYİR


Film boyunca da bu gerçeklik üzerine inilen gezegendeki yaşam birimlerini takip eden bir süreci izliyoruz. Dünyanın durumuna dair hiçbir bilgimiz olmaması ve içeriden vurulmaya dair ideolojik metinler de bir anlamda Irak Savaşı platformunda bir iç sorunu incelemeye alıyor. David, Elizabeth Shaw, Charlie Holloway ve Peter Weyland’ın baştan itibaren günümüz teknolojisi ile kurulu uzay gemisi mekanizmasının içinde ‘hatıra’larına, ‘dünya’ya veya daha nicesine dair detaylar sunması araştırmanın odak noktasına dönüşüyor. Nasıl bir yaratım oldukları bir anlamda ‘gizem’li bir süzgece transfer ediliyor.
Yine de evrimsel sürecin kökenlerinde yaşananlara dair soruları gözden geçirmeyi ihmal etmiyor film. Bunun devamında ‘uzaylı’ düşüncesini daha günümüze uygun bir kökene bağlayıp, insanlık ile yarışan bir DNA’nın varlığına kadar gidilmesi, yenilikçi bir bilimkurgusal dramatik iskeleti beraberinde getiriyor. Ancak daha ziyade “Yaratık” evreninin ön bölümüne dair bir kurgusal seyire uzanıyor bu durum.

DIŞARIDAN GELEN TEHDİTTEN ZİYADE GERÇEKLİK SORGUSU İLE İLGİLENİYOR

“Prometheus” da sanki bir efsanenin etrafına mitik bir kurgu yerleştirerek, teknolojik gelişmeleri günümüzden yorumlarken, ‘uzay boşluğu filmi’ alanında gözükmeyi beceren bir ‘katkı’nın orta yerine yerleşiyor. Scott’ın eseri, sözünü ettiğimiz filmlerden “Matrix” (1999) jenerasyonunda üreyen ‘her şey gerçek mi?’ ya da ‘bir yaratımın içinde mi yaşıyoruz?’ öngörüsünün, ‘dışarıdan bir tehdit bizi yok edecek mi?’ düşüncesiyle yer değiştirdiği bir noktaya uzanıyor. Fazlaca da “Ufuk Faciası” (“Event Horizon”, 1997), “Gün Işığı” (“Sunshine”, 2007) ve “Ay” (“Moon”, 2009) gibi belli bir ‘seviye’ye ulaşan güncel alt tür örnekleriyle akrabalık kuruyor.
Bunu yaparken uzaylı istilası filmlerindeki ‘yaratık’ tanımının ‘peçeli’ halinden uzaklaşması bir anlamda Scott’ın cumhuriyetçi kimliğinin öne çıkmadığı bir özel ilgi bilimkurgusu ile yüzleştiriyor bizleri. Bunun yanında fazlaca da ‘Yaratık’ (‘Alien’) serisinin 'uzay gotiği filmi' ön bölümüne dönüşerek de diğerlerinin ‘uzaylı yaratık istilası filmi’ alanındaki faaliyetlerini bir yan ürünle taçlandırıyor. ‘Terminatör’ serisine “Terminatör: Kurtuluş”un (“Terminator: Salvation”, 2009) yaşattığı alt türsel değişimi “Prometheus” da kendi kaynağına uyguluyor.



Powered by Create your own unique website with customizable templates.