SİNEMA YAZARI KEREM AKÇA'NIN RESMİ WEB SİTESİ
  • Ana sayfa
  • Biyografi
  • Vizyon
    • 26 Nisan 2019
    • 3 Mayıs 2019
    • 10 Mayıs 2019
    • 17 Mayıs 2019
    • 31 Mayıs 2019
    • 7 Haziran 2019
    • 14 Haziran 2019
    • 21 Haziran 2019
    • 28 Haziran 2019
    • 5 Temmuz 2019
    • 12 Temmuz 2019
    • 19 Temmuz 2019
    • 26 Temmuz 2019
    • 2 Ağustos 2019
    • 9 Ağustos 2019
    • 16 Ağustos 2019
    • 23 Ağustos 2019
    • 30 Ağustos 2019
    • 6 Eylül 2019
    • 20 Eylül 2019
    • 27 Eylül 2019
    • 4 Ekim 2019
    • 11 Ekim 2019
    • 18 Ekim 2019
    • 25 Ekim 2019
    • 1 Kasım 2019
    • 8 Kasım 2019
    • 15 Kasım 2019
    • 22 Kasım 2019
    • 29 Kasım 2019
    • 6 Aralık 2019
    • 13 Aralık 2019
    • 20 Aralık 2019
    • 27 Aralık 2019
    • 3 Ocak 2020
    • 10 Ocak 2020
    • 17 Ocak 2020
    • 24 Ocak 2020
    • 31 Ocak 2020
    • 7 Şubat 2020
    • 14 Şubat 2020
    • 21 Şubat 2020
    • 28 Şubat 2020
    • 6 Mart 2020
    • 13 Mart 2020
    • 22 Mayıs 2020
    • 29 Mayıs 2020
    • 5 Haziran 2020
    • 18 Haziran 2020
    • 26 Haziran 2020
    • 10 Temmuz 2020
    • 17 Temmuz 2020
    • 24 Temmuz 2020
    • 29 Temmuz 2020
    • 7 Ağustos 2020
    • 14 Ağustos 2020
    • 21 Ağustos 2020
    • 28 Ağustos 2020
    • 4 Eylül 2020
    • 25 Eylül 2020
    • 2 Ekim 2020
    • 9 Ekim 2020
    • 6 Kasım 2020
    • 11 Aralık 2020
    • 14 Mayıs 2021
    • 9-11 Haziran 2021
    • 25 Haziran 2021
    • 2 Temmuz 2021
    • 16 Temmuz 2021
    • 23 Temmuz 2021
  • Eleştiri
    • 52 Salı (2013)
    • A Ghost Story (2017)
    • Acı Aşk (2009)
    • Aether (2019)
    • Akvaryum (2009)
    • Ali Kundilli 2 (2016)
    • Anarşi (2014)
    • Annabelle (2014)
    • Ant-Man (2015)
    • Apollo 11 (2019)
    • Ara (2007)
    • Aşırıcılar (2010)
    • Aşkın (500) Günü (2009)
    • Ayı Paddington (2014)
    • Babylon 2022
    • Beyaz Tanrı (2014)
    • Bir Zamanlar Anadolu'da (2011)
    • Bombshell (2019)
    • Buhar Çocuk (2004)
    • Camp X-Ray (2014)
    • Can Dostum (2011)
    • Cats (2019)
    • Cennet (2014)
    • Chi-Raq (2015)
    • Creed (2015)
    • Çalgı Çengi (2011)
    • Çöl Kraliçesi (2015)
    • Deepwater Horizon (2016)
    • Delikanlı (2010)
    • Doğulu Çocuklar (2013)
    • Dünyanın En Güzel Kokusu (2016)
    • Eyyvah Eyvah (2010)
    • Fatih'in Fedaisi: Kara Murat (2015)
    • Futbol A.Ş. (2004)
    • Geceler ve Haftasonları (2008)
    • Geçmiş (2013)
    • Genç Pehlivanlar (2016)
    • Gençlik (2015)
    • Geronimo (2014)
    • Gişe Memuru (2010)
    • Görevimiz Tehlike 4 (2011)
    • Güeros (2015)
    • Havana'ya Dönüş (2014)
    • Herkese Karşı Tek Başına (1998)
    • Hoşçakal (2011)
    • House of the Devil (2009)
    • Il Divo (2008)
    • İki Aşık (2008)
    • İki Gün ve Bir Gece (2014)
    • İnsanları Seyreden Güvercin (2014)
    • İstemsiz (2008)
    • İtiraflar (2010)
    • Joe (2013)
    • John Wick (2014)
    • Jojo Rabbit (2019)
    • Kan Arzusu (2009)
    • Kara Panter (2018)
    • Kar Beyaz (2010)
    • Kızıl Amnezi (2014)
    • Kızkardeşim Evleniyor (2007)
    • Kimliksiz (Unknown) (2011)
    • Kör Nokta (2009)
    • Körfez (2017)
    • Kurt Çocuklar (2012)
    • Labirent: Ölümcül Kaçış (2014)
    • Lanet (2012)
    • Limonata (2015)
    • Locke (2014)
    • Mahmut ile Meryem (2013)
    • Makul Davranış (2014)
    • Mamma Mia (2008)
    • Manhattan'da Sihir (2007)
    • Milyoner (2008)
    • Morg Görevlisi (2010)
    • Mumya: Ejder İmparatorunun Mezarı (2008)
    • Nuh Tepesi (2019)
    • Nükleer Santral (2013)
    • Ölümümün Hikayesi (2013)
    • Özgürlüğe Doğru (2007)
    • Pacific Rim (2013)
    • Peri Ağzı Olmayan Kız (2019)
    • Piercing (2018)
    • Prometheus (2012)
    • Saint Laurent (2014)
    • Saksı Olmanın Faydaları (2012)
    • Salgın (2011)
    • Scott Pilgrim Dünya'ya Karşı (2010)
    • Selah and the Spades (2019)
    • Sleuth (2007)
    • Soysuzlar Çetesi (2009)
    • Speed Racer (2008)
    • Starlet (2012)
    • Şanslı Slevin (2006)
    • Tabanca (2005)
    • Tenet (2020)
    • Tek Başına Bir Adam (2009)
    • Tinker Tailor Soldier Spy (2011)
    • Ve Perde: Sils Maria (2014)
    • Whiplash (2014)
    • Wolverine 3D (2013)
    • Yenilmezler (2012)
    • Yılın Kadını (1942)
    • Ziyaretçiler (2008)
  • Röportajlar
    • Béla Tarr
    • Ben Affleck
    • Carlos Reygadas
    • Gaspar Noé
    • Jessica Chastain
    • Jim Sheridan
    • Kati Outinen
    • Morgan Freeman
    • Rutger Hauer
    • Steven Soderbergh
    • Tsai Ming-Liang
    • Volker Schlöndorff
  • Yönetmenler
    • Aleksei German
    • David Lynch
    • Jean-Luc Godard
    • Jim Jarmusch
    • Luc Besson
    • Stanley Kubrick
    • Steven Spielberg
  • Klasikler
    • Branded to Kill (1967)
    • Double Suicide (1969)
    • Katil Doğanlar (1994)
    • King Kong (1933)
    • Maymunlar Cehennemi (1968)
    • Performance (1970)
    • Tatlı Hayat (1960)
  • Diğer yazılar
    • Oscar >
      • 74. Altın Küre tahminleri
      • 75. Altın Küre aday tahminleri
      • 76. Altın Küre tahminleri
      • 77. Altın Küre tahminleri
      • 78. Altın Küre aday tahminleri
      • 78. Altın Küre tahminleri
      • 73. Bafta aday tahminleri
      • 74. BAFTA ödül tahminleri
      • 27. SAG aday tahminleri
      • 92. Oscar tahminleri
      • 27. SAG tahminleri
      • Oscar 2021 Belgesel Kısa Listesi Tahminleri
      • 2021 National Board of Review tahminler
      • 79. Altın Küre aday tahminleri
      • 2022 Kısa Liste Tahminleri
      • 79. Altın Küre tahminleri
      • 2022 Meslek Birlikleri aday tahminleri
      • 75. Bafta aday tahminleri
      • 28. SAG tahminleri
      • 2022 Indie Spirit Tahminleri
      • 2022 DGA tahminleri
      • 75. BAFTA ödül tahminleri
      • 2022 PGA+WGA tahminleri
      • 94. Oscar tahminleri
      • 32. Gotham ödül tahminleri
      • 32. EFA ödül tahminleri
      • 80. Altın Küre aday tahminleri
      • 2023 Kısa Liste Tahminleri
      • 80. Altın Küre tahminleri
      • 29. SAG aday tahminleri
      • 33. PGA aday tahminleri
      • 76. Bafta aday tahminleri
    • Dosyalar/En İyiler listeleri >
      • 2019'un En İyi 20 Yerli Filmi
      • 2019'un En İyi 50 Yabancı Film (Vizyon)
      • 2019'un En İyi 15 Netflix Filmi
      • 2000-2010 arası en iyi 10 müzikal
      • 2010'ların En İyi 30 Yerli Filmi
      • 2010'ların En İyi 15 Spor Filmi
      • 2010'ların En İyi 15 Müzikal Filmi
      • 2010'ların En İyi 18 Western'i
      • 2010'ların En İyi 16 Aksiyon Filmi
      • 2010'ların En İyi 25 Gençlik Filmi
      • 2010'ların En İyi 30 Belgeseli
      • 2010'ların En Özgün 35 Aşk Filmi
      • 2010'ların En Özgün 30 Animasyonu
      • 2010'ların En iyi 40 Fantastik Filmi
      • 2010'ların En iyi 50 Suç Filmi/Neo-Noir'ı
      • 2010'ların En iyi 60 Korku Filmi
      • 2010'ların En Özgün 75 Bilimkurgu Filmi
      • 2010'ların En Özgün 50 Komedi Filmi
      • 2016'nın En İyi 35 Yabancı Filmi
      • 2016'nın En İyi 15 Yerli Filmi
      • 2015'in En İyi 35 Yabancı Filmi
      • En İyi 15 Hapishane Filmi
      • En İyi 10 Seçim Filmi
      • En İyi 15 müzisyen biyografisi filmi
      • 2020'nin En İyi 15 Yerli Filmi
      • 2020'nin En İyi 15 Yabancı Filmi (Fiziksel Vizyon)
      • Kabuslar Evi Mini Dizisi
      • 2020'nin En Zayıf 70 Yabancı Filmi
      • 2021'in En İyi 30 Yabancı Dijital Filmi
      • 2021'in En İyi 20 Yabancı Sinema Filmi
      • 2021'in En İyi 15 Yerli Filmi
      • 2022'nin En İyi 30 Amerikan Filmi
      • 2022'nin En İyi 70 Uluslararası Filmi
    • Festivaller >
      • Berlin / 2017 Jüri İzlenimleri
      • Cannes / 2009 - 3
      • Toronto / 2010 - 2
    • Bize de bekleriz >
      • Doomsday (2008)
      • Bize de bekleriz: Hansel ve Gretel (2007)
      • Bize de bekleriz: High Art (1998)
      • Bize de bekleriz: Margaret (2011)
      • Bize de bekleriz: Miracle at. St Anna (2008)
      • Bize de bekleriz: Predestination (2014)
      • Rocket Science (2007)
      • Bize de bekleriz: Somersault (2004)
      • Bize de bekleriz: Sugar (2008)
      • Bize de bekleriz: Super (2010)
      • The Brøken (2008)
      • Bize de bekleriz: Vinyan (2008)
    • Sürpriz DVD >
      • Napoleon Dynamite (2004)
  • İletişim

MİNİMALİST SİNEMA HARİKASI

IMDB

25/12/2014 - Habertürk

FİLMİN NOTU: 9.3

Resim
İsveçli deneyimli yönetmen Roy Andersson’un “İkinci Kattan Şarkılar” ve “Siz, Yaşayanlar” ile başlayan üçlemesini sonlandırdığı “İnsanları Seyreden Güvercin”, bu sene Venedik Film Festivali’nde Altın Aslan Ödülü’ne ulaştı. Tesadüf değil. Zira izledikten sonra uzun süre ‘bu filmse diğerleri ne?’ diye sordurtan usta işi bir film karşımızdaki. Özgün ve tanımsız minimalist kimliğiyle hayranlık uyandıran Roy Andersson, başyapıtı “Siz, Yaşayanlar”dan yedi sene sonra burada da bir şahesere imza atıyor. Yılın en iyi ikinci filmi “İnsanları Seyreden Güvercin” (2014), yarından itibaren sinema salonlarında izlenebilir.

Eskinin geniş ekranı 1.66:1 formatına dünyayı sıkıştıran bir yönetmen… Roy Andersson, İsveç insanının absürd hallerini, sabit duran kamera açılarıyla gözlemlemek bir tarafa, şiir, resim gibi alanların da arka fona yerleştirildiği leziz bir görsel evrenin sahibidir. 70’lerde ‘sinemaya giriş’ niyetine çektiği iki film bir yana 2000’lerdeki ‘Yaşayanlar Üçlemesi’yle ayrı bir değer kazanıp ustalık mertebesine erişmiştir.

KAURISMAKI İLE FELLINI’NİN MODELLERİ İÇ İÇE

Müzikle beslenen, ölümle haşır neşir ya da kıyamet arifesindeki insanların skeçlerine, plan sekans ayarı vererek bir model oluşturmuştur. Buna İskandinav soğukluğuyla yaklaşmak ise Aki Kaurismäki’nin ‘deadpan komedi’ (‘poker surat komedisi’) eğilimini, Fellini’nin “Tatlı Hayat” (“La Dolce Vita”, 1960) ile başlattığı ‘soyut kesişen hayatlar filmi’ şablonuyla kavramak anlamına gelmiştir.

Yolları asla kesişmeyen karakterler, sıradan insanlara ya da alegorik modern dünya mahkumlarına dönüşünce, nefes alabilmek bile ancak mücadele ile mümkün olabilmiştir. Andersson’un reji mantığında önde absürd bir mizah akarken, arkada sembolik aksesuarlar ile resim sanatını estetize eden bir renk paleti vardır. Sanat yönetimi zamansızlığa konumlanmıştır. Sakinliğini koruyan sabit kamera, olup biteni derin odağı anlamlandıran uzun plan sekanslarla gözlemler. Böylece geniş planların başına kurulup az ve öz konuşmanın çıkarımlarına odaklanırız.

ZAMAN-MEKAN KURALINI YIKAR

“İkinci Kattan Şarkılar” (“Sånger Från Andra Våningen”, 2000) ile “Siz, Yaşayanlar”ın (“Du Levande”, 2007) ardından burada da ‘doğal’ gözüken süreç, sanat depolar ve iki saati bulmadan insanlık tarihinin özetini çıkarır. Aynen Fellini’nin “Tatlı Hayat”ta, “Roma’da Aşk Başka”da (“Roma”, 1972),“Amarcord”da (1973) daha uzun sürelerde, daha mikro gruplarda yaptığı gibi… Elbette gerçeküstücülüğü Kaurismäki durağında sadeleştirerek.

Üçlemenin ilk ayağındaki gibi “İnsanları Seyreden Güvercin”de (“En Duva Satt På En Gren Och Funderade På Tillvaron”, 2014) de pandomim sanatçısı misali yüzü pudraya bulanan tiplemeler izleriz. Ama sanki bu sefer bu durum ‘ölü gibi’ yakıştırmasını hak eder. Amerikalılar’ın İç Savaş dönemindeki kahramanlık şarkısı ‘Mine Eyes Have Seen Glory’ ve 18. Yüzyılda 12. Karl’ın Moskova seferi ise ezber bozmuştur. Bir bar sekansında arkadan gelip giren atlı askerler zaman-mekan kuralını yıkmıştır. Aslında benzer anlar, ‘2000’ler Andersson’ ritüelinde canlanmıştır. İlkinde kıyamet arifesinde, ikincisinde müzik aleti başında…

Yüzyıllar arası bir zaman yolculuğunu aktif hale getirmiş izlenimi bırakan bu manidar plan sekans, 2. Dünya Savaşı dönemine sıçramalarla da sonraki bölümlerden beslenir. Ama Andersson’un temelinde de bu vardır: Sıradan karakter tanımı kullanmadığı için beklenmedik girişleri öne çıkarmak ve sorular sordurtmak. Yönetmen, seyirciyle ilişkisini plan sekansların mükemmeliyetçiliği üzerinden kurar. Otoriter rejimleri, savaşı, insan kıyımını, ırkçılığı, modern toplumun yıkıcı gücünü eleştirmek ister.

Buna mukabil kulaklarından bağlanmış bir maymun, bir güvercin tablosu, atlarla gelen bir grup asker, içine insan doldurulan kocaman bir davul, kurutulmuş bir hayvan gibisinden öğeler devreye girebilir. Minimalist poker surat komedisi, sembolik ve gerçeküstücü bir arka planla sarılır.

MING-LIANG, KITANO VE SULEIMAN İLE AKRABA

“İkinci Kattan Şarkılar” ve “Siz Yaşayanlar”dan sonra pudra sürülmüş tenler, deadpan-absürd komediye alan açar aslında. Wes Anderson’ın kalbi İskandinav sinemasının içinde atan kuzeni bu sayede canlanır. Eskilerden Buster Keaton, Jacques Tati gibi isimler buradaki mizahla ilişkilendirilebilir.

Ama Andersson farkı, son 20 yılda Tsai Ming-Liang, Takeshi Kitano ve Elia Suleiman sayesinde kültürel değişimle yön değiştiren ve furyaya dönüşen bu sessizlikten beslenen komedi anlayışını, bambaşka bir şablona yerleştirmektir. Fellini’nin parça parça karakter gösteren çok hikayeli modelini, Kaurismäki’nin soğukluğu ve hınzırlığıyla iç içe geçirmek ana hedefe dönüşmüştür.

‘SİZ, YAŞAYANLAR’DAN SONRA EN USTALIKLI İŞİ

“İnsanları Seyreden Güvercin” de bana kalırsa yönetmenin başyapıtı “Siz, Yaşayanlar”dan sonra en ustalıklı işi. 1970’te “A Swedish Love Story” (“En Kärlekshistoria”) ile 14-15 yaş aşkını, özgürlükçü bir biker film (motosikletli filmi) ile resmeden yönetmen, canlılığı ve karakterler tanımlarıyla Lukas Moodysson’u etkilemişti. 1975 tarihli “Giliap” hayal kırıklığı olarak anılıp kaybolmasına karşın, Yaşayanlar Üçlemesi’nin başlangıcına tekabül ettiğini, bu sebeple kabul görmediğini iddia edenler var. Arada reklamcılığa geçip, üçlemenin yapısını andıran kısa filmler çektikten sonra “İkinci Kattan şarkılar” ile yönetmenin esas benliği ortaya çıkmıştır.

Şaşırtıcı sinema vizyonuyla, minimalist sinema harikası eserlere imza atmıştır. “İnsanları Seyreden Güvercin”in vampir dişi satan yozlaşmış dolandırıcı ikilisi manidardır. Bunuel’in “Samanyolu”nda (“La Voie Lactée”, 1969) gerçeküstücü ve kutsal bir yolculuğa çıkan iki seyyahı andırır. Ama oradaki dinle ilişki, modern dünyanın dertleriyle değiş tokuş edilir sanki. Başta devreye giren ‘epizodik ara yazılar’ ise işlevsizdir. Görünürde üç bölümlü filmin, her skeçe ad koymamasıyla seyirciye oynadığı oyunları devam ettirdiği görülür. Böylece kesişen hayatlar meselesi allak bullak olur.

MİNİMALİST KOMEDİLERE GERÇEKÜSTÜCÜ BOYUT

Andersson burada Rönesans dönemi ressamı Pieter Bruegel’in tablolarından yola çıkmıştır. Onun doğa ve köylü portrelerinden bir modern dünya görüntüsü çıkarmıştır. ‘The Hunters in the Snow’ (‘Kardaki Avcılar’) başta olmak üzere bu yönde hareket etmiştir. Finale yaklaşırken ‘çaresizlik’ oranının artması, insani dönüşü hareket geçirirken, karamsarlık oranını zirveye taşımıştır.

Modern insanın umudunu umutsuzluğa çeviren Yaşayanlar Üçlemesi, “İnsanları Seyreden Güvercin”le tepeden tırnağa ustalıkla örülmüş bir minimalist sinema harikası sunar. Minimalist komedi üsluplarına ‘gerçeküstücü’ bir kaymak tabakası ve ‘skeçli’ bir omurga ekleyip arka planla karakterleri ayrıştırınca öne sürdüğü auteur teorisinin özgünlüğüne dikkat çeker. Koyu renklerin hakimiyetindeki çerçevelerin, felsefe, tarih ve resimle birleşmesi eşsiz bir görüntü bütünü çıkarır.

Andersson’un üçlemesinin başyapıtı “Siz, Yaşayanlar”ın altında kalmıyor “İnsanları Seyreden Güvercin”.  Yönetmenin ise geç çıkış yapsa da en iyi İsveçli yönetmenler arasında ilk üçü zorladığını salık veriyor.

Powered by Create your own unique website with customizable templates.