SİNEMA YAZARI KEREM AKÇA'NIN RESMİ WEB SİTESİ
  • Ana sayfa
  • Biyografi
  • Vizyon
    • 26 Nisan 2019
    • 3 Mayıs 2019
    • 10 Mayıs 2019
    • 17 Mayıs 2019
    • 31 Mayıs 2019
    • 7 Haziran 2019
    • 14 Haziran 2019
    • 21 Haziran 2019
    • 28 Haziran 2019
    • 5 Temmuz 2019
    • 12 Temmuz 2019
    • 19 Temmuz 2019
    • 26 Temmuz 2019
    • 2 Ağustos 2019
    • 9 Ağustos 2019
    • 16 Ağustos 2019
    • 23 Ağustos 2019
    • 30 Ağustos 2019
    • 6 Eylül 2019
    • 20 Eylül 2019
    • 27 Eylül 2019
    • 4 Ekim 2019
    • 11 Ekim 2019
    • 18 Ekim 2019
    • 25 Ekim 2019
    • 1 Kasım 2019
    • 8 Kasım 2019
    • 15 Kasım 2019
    • 22 Kasım 2019
    • 29 Kasım 2019
    • 6 Aralık 2019
    • 13 Aralık 2019
    • 20 Aralık 2019
    • 27 Aralık 2019
    • 3 Ocak 2020
    • 10 Ocak 2020
    • 17 Ocak 2020
    • 24 Ocak 2020
    • 31 Ocak 2020
    • 7 Şubat 2020
    • 14 Şubat 2020
    • 21 Şubat 2020
    • 28 Şubat 2020
    • 6 Mart 2020
    • 13 Mart 2020
    • 22 Mayıs 2020
    • 29 Mayıs 2020
    • 5 Haziran 2020
    • 18 Haziran 2020
    • 26 Haziran 2020
    • 10 Temmuz 2020
    • 17 Temmuz 2020
    • 24 Temmuz 2020
    • 29 Temmuz 2020
    • 7 Ağustos 2020
    • 14 Ağustos 2020
    • 21 Ağustos 2020
    • 28 Ağustos 2020
    • 4 Eylül 2020
    • 25 Eylül 2020
    • 2 Ekim 2020
    • 9 Ekim 2020
    • 6 Kasım 2020
    • 11 Aralık 2020
    • 14 Mayıs 2021
    • 9-11 Haziran 2021
    • 25 Haziran 2021
    • 2 Temmuz 2021
    • 16 Temmuz 2021
    • 23 Temmuz 2021
  • Eleştiri
    • 52 Salı (2013)
    • A Ghost Story (2017)
    • Acı Aşk (2009)
    • Aether (2019)
    • Akvaryum (2009)
    • Ali Kundilli 2 (2016)
    • Anarşi (2014)
    • Annabelle (2014)
    • Ant-Man (2015)
    • Apollo 11 (2019)
    • Ara (2007)
    • Aşırıcılar (2010)
    • Aşkın (500) Günü (2009)
    • Ayı Paddington (2014)
    • Babylon 2022
    • Beyaz Tanrı (2014)
    • Bir Zamanlar Anadolu'da (2011)
    • Bombshell (2019)
    • Buhar Çocuk (2004)
    • Camp X-Ray (2014)
    • Can Dostum (2011)
    • Cats (2019)
    • Cennet (2014)
    • Chi-Raq (2015)
    • Creed (2015)
    • Çalgı Çengi (2011)
    • Çöl Kraliçesi (2015)
    • Deepwater Horizon (2016)
    • Delikanlı (2010)
    • Doğulu Çocuklar (2013)
    • Dünyanın En Güzel Kokusu (2016)
    • Eyyvah Eyvah (2010)
    • Fatih'in Fedaisi: Kara Murat (2015)
    • Futbol A.Ş. (2004)
    • Geceler ve Haftasonları (2008)
    • Geçmiş (2013)
    • Genç Pehlivanlar (2016)
    • Gençlik (2015)
    • Geronimo (2014)
    • Gişe Memuru (2010)
    • Görevimiz Tehlike 4 (2011)
    • Güeros (2015)
    • Havana'ya Dönüş (2014)
    • Herkese Karşı Tek Başına (1998)
    • Hoşçakal (2011)
    • House of the Devil (2009)
    • Il Divo (2008)
    • İki Aşık (2008)
    • İki Gün ve Bir Gece (2014)
    • İnsanları Seyreden Güvercin (2014)
    • İstemsiz (2008)
    • İtiraflar (2010)
    • Joe (2013)
    • John Wick (2014)
    • Jojo Rabbit (2019)
    • Kan Arzusu (2009)
    • Kara Panter (2018)
    • Kar Beyaz (2010)
    • Kızıl Amnezi (2014)
    • Kızkardeşim Evleniyor (2007)
    • Kimliksiz (Unknown) (2011)
    • Kör Nokta (2009)
    • Körfez (2017)
    • Kurt Çocuklar (2012)
    • Labirent: Ölümcül Kaçış (2014)
    • Lanet (2012)
    • Limonata (2015)
    • Locke (2014)
    • Mahmut ile Meryem (2013)
    • Makul Davranış (2014)
    • Mamma Mia (2008)
    • Manhattan'da Sihir (2007)
    • Milyoner (2008)
    • Morg Görevlisi (2010)
    • Mumya: Ejder İmparatorunun Mezarı (2008)
    • Nuh Tepesi (2019)
    • Nükleer Santral (2013)
    • Ölümümün Hikayesi (2013)
    • Özgürlüğe Doğru (2007)
    • Pacific Rim (2013)
    • Peri Ağzı Olmayan Kız (2019)
    • Piercing (2018)
    • Prometheus (2012)
    • Saint Laurent (2014)
    • Saksı Olmanın Faydaları (2012)
    • Salgın (2011)
    • Scott Pilgrim Dünya'ya Karşı (2010)
    • Selah and the Spades (2019)
    • Sleuth (2007)
    • Soysuzlar Çetesi (2009)
    • Speed Racer (2008)
    • Starlet (2012)
    • Şanslı Slevin (2006)
    • Tabanca (2005)
    • Tenet (2020)
    • Tek Başına Bir Adam (2009)
    • Tinker Tailor Soldier Spy (2011)
    • Ve Perde: Sils Maria (2014)
    • Whiplash (2014)
    • Wolverine 3D (2013)
    • Yenilmezler (2012)
    • Yılın Kadını (1942)
    • Ziyaretçiler (2008)
  • Röportajlar
    • Béla Tarr
    • Ben Affleck
    • Carlos Reygadas
    • Gaspar Noé
    • Jessica Chastain
    • Jim Sheridan
    • Kati Outinen
    • Morgan Freeman
    • Rutger Hauer
    • Steven Soderbergh
    • Tsai Ming-Liang
    • Volker Schlöndorff
  • Yönetmenler
    • Aleksei German
    • David Lynch
    • Jean-Luc Godard
    • Jim Jarmusch
    • Luc Besson
    • Stanley Kubrick
    • Steven Spielberg
  • Klasikler
    • Branded to Kill (1967)
    • Double Suicide (1969)
    • Katil Doğanlar (1994)
    • King Kong (1933)
    • Maymunlar Cehennemi (1968)
    • Performance (1970)
    • Tatlı Hayat (1960)
  • Diğer yazılar
    • Oscar >
      • 74. Altın Küre tahminleri
      • 75. Altın Küre aday tahminleri
      • 76. Altın Küre tahminleri
      • 77. Altın Küre tahminleri
      • 78. Altın Küre aday tahminleri
      • 78. Altın Küre tahminleri
      • 73. Bafta aday tahminleri
      • 74. BAFTA ödül tahminleri
      • 27. SAG aday tahminleri
      • 92. Oscar tahminleri
      • 27. SAG tahminleri
      • Oscar 2021 Belgesel Kısa Listesi Tahminleri
      • 2021 National Board of Review tahminler
      • 79. Altın Küre aday tahminleri
      • 2022 Kısa Liste Tahminleri
      • 79. Altın Küre tahminleri
      • 2022 Meslek Birlikleri aday tahminleri
      • 75. Bafta aday tahminleri
      • 28. SAG tahminleri
      • 2022 Indie Spirit Tahminleri
      • 2022 DGA tahminleri
      • 75. BAFTA ödül tahminleri
      • 2022 PGA+WGA tahminleri
      • 94. Oscar tahminleri
      • 32. Gotham ödül tahminleri
      • 32. EFA ödül tahminleri
      • 80. Altın Küre aday tahminleri
      • 2023 Kısa Liste Tahminleri
      • 80. Altın Küre tahminleri
      • 29. SAG aday tahminleri
      • 33. PGA aday tahminleri
      • 76. Bafta aday tahminleri
    • Dosyalar/En İyiler listeleri >
      • 2019'un En İyi 20 Yerli Filmi
      • 2019'un En İyi 50 Yabancı Film (Vizyon)
      • 2019'un En İyi 15 Netflix Filmi
      • 2000-2010 arası en iyi 10 müzikal
      • 2010'ların En İyi 30 Yerli Filmi
      • 2010'ların En İyi 15 Spor Filmi
      • 2010'ların En İyi 15 Müzikal Filmi
      • 2010'ların En İyi 18 Western'i
      • 2010'ların En İyi 16 Aksiyon Filmi
      • 2010'ların En İyi 25 Gençlik Filmi
      • 2010'ların En İyi 30 Belgeseli
      • 2010'ların En Özgün 35 Aşk Filmi
      • 2010'ların En Özgün 30 Animasyonu
      • 2010'ların En iyi 40 Fantastik Filmi
      • 2010'ların En iyi 50 Suç Filmi/Neo-Noir'ı
      • 2010'ların En iyi 60 Korku Filmi
      • 2010'ların En Özgün 75 Bilimkurgu Filmi
      • 2010'ların En Özgün 50 Komedi Filmi
      • 2016'nın En İyi 35 Yabancı Filmi
      • 2016'nın En İyi 15 Yerli Filmi
      • 2015'in En İyi 35 Yabancı Filmi
      • En İyi 15 Hapishane Filmi
      • En İyi 10 Seçim Filmi
      • En İyi 15 müzisyen biyografisi filmi
      • 2020'nin En İyi 15 Yerli Filmi
      • 2020'nin En İyi 15 Yabancı Filmi (Fiziksel Vizyon)
      • Kabuslar Evi Mini Dizisi
      • 2020'nin En Zayıf 70 Yabancı Filmi
      • 2021'in En İyi 30 Yabancı Dijital Filmi
      • 2021'in En İyi 20 Yabancı Sinema Filmi
      • 2021'in En İyi 15 Yerli Filmi
      • 2022'nin En İyi 30 Amerikan Filmi
      • 2022'nin En İyi 70 Uluslararası Filmi
    • Festivaller >
      • Berlin / 2017 Jüri İzlenimleri
      • Cannes / 2009 - 3
      • Toronto / 2010 - 2
    • Bize de bekleriz >
      • Doomsday (2008)
      • Bize de bekleriz: Hansel ve Gretel (2007)
      • Bize de bekleriz: High Art (1998)
      • Bize de bekleriz: Margaret (2011)
      • Bize de bekleriz: Miracle at. St Anna (2008)
      • Bize de bekleriz: Predestination (2014)
      • Rocket Science (2007)
      • Bize de bekleriz: Somersault (2004)
      • Bize de bekleriz: Sugar (2008)
      • Bize de bekleriz: Super (2010)
      • The Brøken (2008)
      • Bize de bekleriz: Vinyan (2008)
    • Sürpriz DVD >
      • Napoleon Dynamite (2004)
  • İletişim

SİNEMAYA YÖN VEREN FİLMLER: KATİL DOĞANLAR (1994)

IMDB

21/07/2011 - Habertürk

FİLMİN NOTU: 10

Resim
TV’nin hazin zaplama alışkanlığından özgün bir film modeli çıkaran “Katil Doğanlar”, şiddet kavramına plastik yaklaşımıyla da dikkat çekmiştir. Gerçek bir TV dünyası ve estetiği yaratırken, 50 yıllık katil aşıklar filmi alanını değişime uğratmasıyla da “Bonnie ve Clyde”ı kıskandırmıştır. Oliver Stone’un “Katil Doğanlar”ı, kuşkusuz biçimci sinemanın en özgün filmlerinden biridir.
 
Aile yaşamlarında çektikleri sebebiyle birer psikopata dönüşen Mickey (Woody Harrelson) ve Mallory (Juliette Lewis), Route 666’da yol alarak önlerine gelen herkesi öldürmektedirler. Amaçları bir şeylerin dersini vermek değil de uyuşturucu alarak hayatlarını yaşamaktır aslında. Bu durum medya tarafından kahramanlaştırılan karakterlerimizin kovalanmaya başlamasıyla daha da içinden çıkılmaz bir uçuruma doğru sürüklenecektir.
 
Her dönemin bir ‘medya kolu’ ile sarsılıp şiddeti körüklediği, mahremiyeti bitirmesiyle gerçek bir kaosa yol açtığı iddia edilir. Daha önce Sidney Lumet’in “Şebeke”de (“Network”, 1976) ele aldığı bu durum, TV için “Katil Doğanlar”da (“Natural Born Killers”, 1994) daha devrimci bir noktaya ulaştırılıyor. Katil aşıklar filmi alanında TV’nin zaplama geleneğini karşılayan farklı formatlarla ve filtrelerle çekilmiş sahnelerden oluşan eser, Oliver Stone’un keskin yönetmenlik zekasının nakış gibi örülmüş bir ürünü.
 
Bu mantığı kurgu biçeminin yanında silah tutan kamera, arka projeksiyon, kelime yansıtma gibi tekniklerle de saran yönetmenin renk farkının üzerine algı değişimini de ekleyince neredeyse Fransız Yeni Dalgası kadar seyirci tepkisi çekecek bir esere imza attığı söylenebilir. “Katil Doğanlar”, kuşkusuz sinemaya TV estetiğini sokması ile 90’ların en kilit eserlerinden biridir. Filmin halen iki koldan etkisini sürdürmeye devam etmesi de tesadüf değildir.
 
1-BİLDİK ALANA YENİLİKÇİ YAKLAŞIM
 
Daha çok politik olaylara el atıp tartışmalar yaratmasıyla isim yapan Oliver Stone’un, Vietnam Savaşı, Amerikan başkanları, Salvador meselesi derken soluğu bazen de evrensel meselelerin kollarında aldığı görülebiliyor. Burada ise Quentin Tarantino’nun senaryosundan sinemalaştırılan bir yapıtla karşı karşıyayız. “Katil Doğanlar” için ‘toplumda veya aile içinde saklı şiddetin, TV yolu ile bolca açığa çıktığı bir eser’ yorumu yapılabilir.
 
Aslında Stone’un ve senarist Tarantino’nun amacı burada katil aşıklar filmi ya da bazı kaynaklarda bilindik ismiyle ‘lovers-on-the-run road movie’ alt türünde bir ürün vermek. Bu doğrultuda da özgün olanın izini sürdükleri söylenebilir ikilinin. Ufak bir göz gezdirme yapmak gerekirse bu formülün ilk olarak “You Only Live Twice” (1937), “They Live By Night” (1949), “Gun Crazy” (1950) gibi eserlerle kendini kabul ettirdiğini biliyoruz.
 
Onun devamında 1965’te bir Godard filmine, “Çılgın Pierrot”ya (“Pierrot Le Fou”) malzeme olduktan sonra 1967’de “Bonnie ve Clyde” (“Bonnie & Clyde”) ile devrim yaptığı sinema kitaplarının ana konusudur. “Honeymoon Killers” (1969), “Thelma & Louise” (1991), “Vahşi Duygular” (“Wild at Heart”, 1990) gibi anti-kahramanlı, feminist okumaya açık veya gizemli eğilimleriyle de dikkat çekmişti sonradan bu suç filmi alt türü.
 
90’ların başında yine Tarantino’nun kaleminden çıkan “Çılgın Romantik” (“True Romance”, 1993) ise bu alanın ‘şiddeti öne çıkaran şubeleri’ne ön ayaklık etti. Ancak o eserin yönetmeni Tony Scott, buradaki gibi yeni medyalarla ilişki kuran bir ‘şiddet eğilimi filmi’ üretmekten ziyade işini yapıyordu. Geride kalarak seyircisine hikayenin genel anlatısını hissettirmek istiyordu. Burada ise daha farklı bir şey var. Üstelik oradaki mutlu son da bertaraf edilmiş durumda, onu da ekleyelim.
 
Öncelikle Oliver Stone Mickey ve Mallory’nin izini sürmeye çalışırken, onların şiddet eğilimi gösterdikleri bölgeler ile peşlerindeki polis, TV programı sunucusu gibi prototipleri paralel olarak çıkarıyor karşımıza. Ardından ise hapse düşen karakterlerin kaçışına odaklanmayı seçmiş. Yani hikayenin olay örgüsü konusunda herhangi bir değişiklik veya devrim yaptığı söylenemez. Zaten eldeki bütünün, Oliver Stone’un Martin Scorsese gibi görsel yapı ile ya da sinema diliyle oynamasıyla bir ‘üst ürün’e dönüştüğü iddia edilebilir.
 
2-YENİ MEDYANIN İLERİ GÖRÜŞLÜ BİR TEMSİLİ
 
Aslında bu noktaya gelirken yönetmenin video klipçi veya reklamcı yönetmenlerden beslenen bir stille karşımıza çıktığı çok açık. Nicolas Roeg, Ken Russell, Alan Parker, Adrian Lyne, Tony Scott gibi İngiliz sinemasının iki biçimci ekolüne mensup şahıslardan etkilenip karşımıza daha revizyonist bir iş çıkarıyor Stone burada.
 
Yönetmenin filminin Roeg’un “Performans” (“Performance”, 1970), Russell’ın “Tommy” (1975) ve Scott’ın “Açlık”ı (“The Hunger”, 1983) ile birlikte o zamana kadar en biçimci sinema başarılarından olduğu dahi iddia edilebilir. Ancak geleneksel kalıplarda biçimci ya da formalist bir film değil “Katil Doğanlar”.
 
Öyle ki Stone, burada TV’nin ve medya kültürünün dikkatini başka bir şeye çekme veya yanılsatma anlayışının üzerine kurulu bir görsel yapıyla dikiliyor karşımıza. Bunun için de yönetmenin bütün film formatlarını kullanması dikkat çekerken, sinemada o zamana kadar görülmedik derecede toplam 4000 kesme yapması da tarihe geçmesine yol açıyor.
 
8 mm, 16 mm, 35 mm, video, animasyon gibi formatların siyah-beyaz ve renkli versiyonlarından bir potpori sunduğu söylenebilir “Katil Doğanlar”ın. Ancak bunu yaparken her birini duruma göre yerleştirmeyi de ihmal etmemiş yönetmen. Öncelikle Godard’ın ve Fransız Yeni Dalgası yönetmenlerinin kullandığı sıçramalı kurgu tekniğini bolca özümserken, teleobjektifle çekilmiş yakın ölçekli planları da odak noktası haline getirmiş.
 
Genelde çok çok yakın plan, çok yakın plan veya yakın plan kullanmayı seçmiş. Bunun üzerine kara filmin estetiğini ekleyip çarpık açıların üzerine gitmiş. Böylece akıl sır erdirilemeyen bir düzene ulaşmış. Tabii renk filtrelerini özellikle bazı sahnelerde abartması ve yapay ışık yalıtımını renkli pelikülün kullanıldığı yerlerde devreye sokması bu ‘plastik’ ve belki de ‘yapma’ inşanın bir devamı niteliğinde...
 
Aslında yönetmenin tüm bunları yaparken esasen birkaç görkemli sahne üzerinden yürüyüp tempo yükselttiği de söylenebilir. Bunlardan biri açılışta restorandaki baskın sahnesi, biri kızılderili bir adamın evine girdikleri sahne, biri eczanedeki yeşil filtreli sahne, sonuncusu ise finaldaki kaçış sahnesi...
 
Tüm bunları benimserken de arka plandaki ‘gerçeklik’ olgusunu dağıtmayı kendine amaç edinen Stone, ‘back-projection’ (arka projeksiyon) gibi siyah-beyaz sinemada kullanılan bir teknik ile ilerlemiş. Onu yol ve otel sahnelerinde pencerenin dışını göstermekten ziyade bir siyah-beyaz görüntü eklemesi yapmak için seçmiş. Böylece filmin ‘zaplama’ ve ‘yanılsatma’ estetiği tamamlanmış. Bu da bizi, TV’nin etkisi altına alarak kumanda ile zaplamaya zorunlu bıraktığı izleyicinin yerine koyarak bütüne ulaşmasını sağlıyor.
 
Zaman zaman da devreye kameranın önünde duran silahlar sokulması aslında bu durumun ‘şiddet tehdidi’ olarak temsil edilmesini sağlamış. Anlayacağınız bu eklektik haliyle Fransız Yeni Dalgası’ndan etkilenen yapının devamında çok farklı yerlere ulaşıldığını söylersek yanlış olmaz.
 
3-TV PROGRAMI ŞİDDET OLGUSUNU ARTTIRIYOR
 
Bunun TV programcısı Gale’in devreye girip bir ‘katiller programı’ yaptığını söylemesiyle beraber daha da tempolu ve hızlı hale geldiği kesin. Zira orada bir anda bulanıklaşan görüntü, video kameradan çekilmiş şeyler ve daha nicesi, adeta ‘deli’liği temsil eder hale geliyor. Zaten daha öncesinde de yönetmenin dikkati ana akışta gözüken ‘toplumun şiddet uygulamaya zorunlu bıraktığı çift’ hikayesinden ziyade, bu yanılsatma ile TV’nin seyirciyi gerçek dünyadan uzaklaştırdığı hissiyatına çevrilmiş.
 
Bunun üzerine ‘katil doğdum ben’ lafı, Frankenstein ve Yaralı Yüz (Scarface) gibi filmlerden görsel alıntılar da ekleniyor. O TV programına bir anda zaplanması veya siyah-beyaz bir filmde renkli televizyon izlenmesi gibi görüntüler ise filmin nasıl bir alana saptığını kanıtlıyor adeta. Aslında Stone’un bu noktada aralarda hafif hafif gösterdiği flashback sahnelerinin de ışığında toplumdaki şiddetin geldiği yer açısından söylemek istedikleri var.
 
Bunu yapmak için de beş tane kafadan kontak ve oyunculuk anlamında dışa dönük (external) merkezi karakter kullanıyor. Bunlardan birinin Tommy Lee Jones’un canlandırdığı hapishane şefi, birinin Robert Downey Jr.’ın oynadığı TV programcısı, birinin Tom Sizemore’un vücut verdiği polis olması, diğer ikisinin ise Mickey ve Mallory olarak seyretmesi önemli. Öyle ki biz bu son çiftin şiddet uyguladığını biliyoruz. Stone ise onları plastik bir şekilde konumlandırıyor.
 
Ancak TV’nin saldırgan yapısını bu diğer karakterlerle de vurgulayıp, adeta sessiz sinemadaki kadar abartılı oyunculuklarla çıkageliyor. Sizemore’un bir fahişeye tecavüz etmesi, Jones’un hapishanede sürekli ‘şiddet uygulayın!’ tavrını benimsemesi, Downey Jr.’ın ise programı kazansın diye kendisine uygulanan şiddeti bile umursamaması aslında bu konuda bir portre çıkmasına yol açıyor.
 
Evet burada bir zaplama şiddeti var. Arada TV yayınlarına geçişle ‘neleri izliyoruz biz?’, ‘bunun sansürü olmazsa ne olacak?’ gibi sorular aklımıza geliyor. Ancak genel anlamda baktığımızda geçmişten ve toplumdan kaynaklanan bir şiddet durumu da akıyor. Bu ışıkta ilk sekanstan başlayarak yılan, akrep, köpek gibi ‘doğa’yla kavrulmuş motiflerin karakterlerimizin altında görsel anlamda ezilmesi tesadüf değil.
 
Bu doğrultuda baktığımızda da zaten aşırı kültürleşmenin yol açtığı şeyleri algılamamız mümkün genel portreden. Zaten sonlara doğru bir anda kanlı kafalar ve kafası kopmuş vücutları karşımıza flashback ya da ‘reklam’ olarak getiriyor Stone. Şiddet yükselince araya Coca-Cola reklamlarının dahi girmesi ise bu doğrultuda çok fazla sürpriz olmuyor.
 
4-SAHNE SAHNE KATİL DOĞANLAR
 
Aslında filmi kilit sahneler üzerinden okumak da doğru olabilir. İlk olarak açılışta çölün ortasında ‘yalnızlık’ çeken bir yılanın ve köpeğin gösterilmesi, ardından akrebin ezilmesi, karakterlerimizin artık doğanın ‘vahşiliği’ni kaale almadıkları gerçeğini vurgulamaya yarıyor.  Bu durumun devamında da zaten hayal-gerçek arasında kalmış öğelerden oluşan bir mekana giriş görebiliyoruz. Burada herkese ‘farklı format’larda şiddet uygulanıyor. Aslında orada esasen sonradan karşımıza çıkacak ‘koruyucu melek’ tiplemesinin de işlevi büyük.
 
Tabii bunun devamında filmin yolda ilerleyiş için kullanacağı arka projeksiyon teknğini açılış jeneriğinde belli ettiğini de not düşmek şart. İlk sekansın ardından ilk görüntü yine bütünden ‘bağımsız’ gibi duran ve Mallory’nin ‘Love Lucy’e gönderme yapmasına yarayan ‘Love Mallory’ adlı sitcom estetiğiyle çekilmiş aile saadeti kısmı. Stone, bunu video ile çekip bayağı görüntüler yakalamak istemiş esasen. Bolca gereksiz yakın planın dışında gülme efektlerine de yer vermeyi ihmal etmemiş.
 
Ancak ilginçtir burada aile beraber takılırken arkadan Mickey, Mallory’i kaçırıyor. Yani ne yaptığından habersiz, ilgisiz ve işlevsiz bir ailenin durumu bir ‘yan hikaye’ ile anlatılmış oluyor. Ancak araya giren siyah-beyaz flashbackler ve o formattaki aile portresi sayesinde Mallory’nin babasının tecavüzüne uğradığını da öğreniyoruz. Yani daha oradan itibaren bir ‘bilinçaltında kötücüllük’ aşılanıyor.
 
Mickey’i ise sadece çocukken ve TV izlerken görüyoruz. Onun o çok sevdiği yeşil tartınsa eczanenin yani ‘drug store’un yeşil filtreyle çekilmesine yansıdığı çok açık. Yani gerçek bir ‘çok parçalı ruhsal evren temsili’ izliyoruz. Bunun yanında tiplemelerimizin kızılderili karakterin büyüsünden ve aşırı doğallığından korktuğu sekans, teknolojinin ana rakibinin bir ‘tedirgin edicilik’ aşılaması olarak özetlenebilir.  Burada üzerilerine ‘kelime’ tutulan karakterlerin bir ‘projeksiyon’a hapsoldukları hayatları da resmediliyor bir bakıma.
 
Bu doğrultuda aslında Stone’un özellikle otel odası sekanslarında arka plandaki pencereyi ve TV’yi yanılsatma için bolca kullandığı söylenebilir. Mickey ve Mallory, pembe dizilerdeki gibi fazladan ışıkla sarılırken, buradan pencerenin arkasından geçen alakasız bir trene veya TV’deki siyah-beyaz filmin izlenmesine kesilebiliyor. Onlar da bölük pörçük ama normal olarak...
 
Bu ‘yapaylık’ durumunun sondaki ‘koruyucu melek’le kaçışın ardından karşımıza bir video kamerasından ‘canlı yayında TV programcısı öldü’ sahnesiyle mesajını tamamladığı söylenebilir. Zira ‘TV’de onların programını yapanın da ölmesi -ki belki de burada estetiğin temelinde bu olduğu söylenebilir- ve karakterlerimiz şiddeti bırakması bir ‘temizlenme’yi gösteriyor. Bu sahnenin hayal mi gerçek mi belli olmamasına karşın, ‘şiddet uygulayanlar ödüllendiriliyor’ veya ‘TV onları şiddete yönlendirdi’ gibi okunması mümkün.
 
5-ESİN KAYNAKLARI VE TAKİPÇİLERİ
 
Aslında Stone’un katil aşıklar filmlerinden etkilenmesinin yanında TV estetiğini sinemaya sokan eserleri de arkasına aldığı söylenebilir. Özellikle “Merhaba Dünya” (“Being There”, 1979) bu ‘gerçek dışı dünya’ meselesini ilk en iyi anlatan filmdir. Peter Sellers’ın karakterinin TV’ye hapsolunca, çevrede neler döndüğünü anlamadığı bir politik komploya karışması ve sonda koyduğu nokta önemlidir.
 
Devamında “Doğru-Yanlış” (“Wrong is Right”, 1982), “Broadcast News” (1987) bu dünyaya ayak uydururken, esasen Paul Verhoeven’ın çektiği “Robocop” (1987) araya reklamları sokan TV estetiği dokusuyla dikkat çeker. Ancak bu durum hikayenin önüne çıkmamıştır. “Şebeke”nin canlı yayında cinayet meselesinin burada birebir yaşandığını da eklememek olmaz elbette.
 
TV konulu filmlerin 90’larda artmasına yol açan filmin; başta “Sonsuz İhtiras” (“To Die For”, 1995) olmak üzere, “Truman Show” (1998), “Yaşamın Renkleri” (“Pleasantville”, 1998), “Edtv” (1999), “15 Dakika” (“15 Minutes”, 2001), “Double Take” (2009) ve Türkiye’den “Bay E” (1995) gibi filmleri etkilerken, medya kolunun gerçek bir alan olarak sinemaya girmesini sağladığı düşünülebilir.
 
Bunun yanında ‘şiddete plastik ve stilize yaklaşım’ açısından da “Ölüm Oyunu” (“Batoru rowaiaru”, 2000), “Tanrıkent” (“Cidade de Deus”, 2002) gibi eserlerde iz bıraktığını öngörmek yanlış olmaz. Yeni milenyumun bu alana karşı tutumu noktasında bir ‘öncü’ kuvvet anlamına geldiği de tartışılmaz bir gerçektir filmin.




NEREDEN BULABİLİRİZ?

Türkiye'de Türkçe altyazılı DVD'si var.

Powered by Create your own unique website with customizable templates.