SİNEMA YAZARI KEREM AKÇA'NIN RESMİ WEB SİTESİ
  • Ana sayfa
  • Biyografi
  • Vizyon
    • 26 Nisan 2019
    • 3 Mayıs 2019
    • 10 Mayıs 2019
    • 17 Mayıs 2019
    • 31 Mayıs 2019
    • 7 Haziran 2019
    • 14 Haziran 2019
    • 21 Haziran 2019
    • 28 Haziran 2019
    • 5 Temmuz 2019
    • 12 Temmuz 2019
    • 19 Temmuz 2019
    • 26 Temmuz 2019
    • 2 Ağustos 2019
    • 9 Ağustos 2019
    • 16 Ağustos 2019
    • 23 Ağustos 2019
    • 30 Ağustos 2019
    • 6 Eylül 2019
    • 20 Eylül 2019
    • 27 Eylül 2019
    • 4 Ekim 2019
    • 11 Ekim 2019
    • 18 Ekim 2019
    • 25 Ekim 2019
    • 1 Kasım 2019
    • 8 Kasım 2019
    • 15 Kasım 2019
    • 22 Kasım 2019
    • 29 Kasım 2019
    • 6 Aralık 2019
    • 13 Aralık 2019
    • 20 Aralık 2019
    • 27 Aralık 2019
    • 3 Ocak 2020
    • 10 Ocak 2020
    • 17 Ocak 2020
    • 24 Ocak 2020
    • 31 Ocak 2020
    • 7 Şubat 2020
    • 14 Şubat 2020
    • 21 Şubat 2020
    • 28 Şubat 2020
    • 6 Mart 2020
    • 13 Mart 2020
    • 22 Mayıs 2020
    • 29 Mayıs 2020
    • 5 Haziran 2020
    • 18 Haziran 2020
    • 26 Haziran 2020
    • 10 Temmuz 2020
    • 17 Temmuz 2020
    • 24 Temmuz 2020
    • 29 Temmuz 2020
    • 7 Ağustos 2020
    • 14 Ağustos 2020
    • 21 Ağustos 2020
    • 28 Ağustos 2020
    • 4 Eylül 2020
    • 25 Eylül 2020
    • 2 Ekim 2020
    • 9 Ekim 2020
    • 6 Kasım 2020
    • 11 Aralık 2020
    • 14 Mayıs 2021
    • 9-11 Haziran 2021
    • 25 Haziran 2021
    • 2 Temmuz 2021
    • 16 Temmuz 2021
    • 23 Temmuz 2021
  • Eleştiri
    • 52 Salı (2013)
    • A Ghost Story (2017)
    • Acı Aşk (2009)
    • Aether (2019)
    • Akvaryum (2009)
    • Ali Kundilli 2 (2016)
    • Anarşi (2014)
    • Annabelle (2014)
    • Ant-Man (2015)
    • Apollo 11 (2019)
    • Ara (2007)
    • Aşırıcılar (2010)
    • Aşkın (500) Günü (2009)
    • Ayı Paddington (2014)
    • Babylon 2022
    • Beyaz Tanrı (2014)
    • Bir Zamanlar Anadolu'da (2011)
    • Bombshell (2019)
    • Buhar Çocuk (2004)
    • Camp X-Ray (2014)
    • Can Dostum (2011)
    • Cats (2019)
    • Cennet (2014)
    • Chi-Raq (2015)
    • Creed (2015)
    • Çalgı Çengi (2011)
    • Çöl Kraliçesi (2015)
    • Deepwater Horizon (2016)
    • Delikanlı (2010)
    • Doğulu Çocuklar (2013)
    • Dünyanın En Güzel Kokusu (2016)
    • Eyyvah Eyvah (2010)
    • Fatih'in Fedaisi: Kara Murat (2015)
    • Futbol A.Ş. (2004)
    • Geceler ve Haftasonları (2008)
    • Geçmiş (2013)
    • Genç Pehlivanlar (2016)
    • Gençlik (2015)
    • Geronimo (2014)
    • Gişe Memuru (2010)
    • Görevimiz Tehlike 4 (2011)
    • Güeros (2015)
    • Havana'ya Dönüş (2014)
    • Herkese Karşı Tek Başına (1998)
    • Hoşçakal (2011)
    • House of the Devil (2009)
    • Il Divo (2008)
    • İki Aşık (2008)
    • İki Gün ve Bir Gece (2014)
    • İnsanları Seyreden Güvercin (2014)
    • İstemsiz (2008)
    • İtiraflar (2010)
    • Joe (2013)
    • John Wick (2014)
    • Jojo Rabbit (2019)
    • Kan Arzusu (2009)
    • Kara Panter (2018)
    • Kar Beyaz (2010)
    • Kızıl Amnezi (2014)
    • Kızkardeşim Evleniyor (2007)
    • Kimliksiz (Unknown) (2011)
    • Kör Nokta (2009)
    • Körfez (2017)
    • Kurt Çocuklar (2012)
    • Labirent: Ölümcül Kaçış (2014)
    • Lanet (2012)
    • Limonata (2015)
    • Locke (2014)
    • Mahmut ile Meryem (2013)
    • Makul Davranış (2014)
    • Mamma Mia (2008)
    • Manhattan'da Sihir (2007)
    • Milyoner (2008)
    • Morg Görevlisi (2010)
    • Mumya: Ejder İmparatorunun Mezarı (2008)
    • Nuh Tepesi (2019)
    • Nükleer Santral (2013)
    • Ölümümün Hikayesi (2013)
    • Özgürlüğe Doğru (2007)
    • Pacific Rim (2013)
    • Peri Ağzı Olmayan Kız (2019)
    • Piercing (2018)
    • Prometheus (2012)
    • Saint Laurent (2014)
    • Saksı Olmanın Faydaları (2012)
    • Salgın (2011)
    • Scott Pilgrim Dünya'ya Karşı (2010)
    • Selah and the Spades (2019)
    • Sleuth (2007)
    • Soysuzlar Çetesi (2009)
    • Speed Racer (2008)
    • Starlet (2012)
    • Şanslı Slevin (2006)
    • Tabanca (2005)
    • Tenet (2020)
    • Tek Başına Bir Adam (2009)
    • Tinker Tailor Soldier Spy (2011)
    • Ve Perde: Sils Maria (2014)
    • Whiplash (2014)
    • Wolverine 3D (2013)
    • Yenilmezler (2012)
    • Yılın Kadını (1942)
    • Ziyaretçiler (2008)
  • Röportajlar
    • Béla Tarr
    • Ben Affleck
    • Carlos Reygadas
    • Gaspar Noé
    • Jessica Chastain
    • Jim Sheridan
    • Kati Outinen
    • Morgan Freeman
    • Rutger Hauer
    • Steven Soderbergh
    • Tsai Ming-Liang
    • Volker Schlöndorff
  • Yönetmenler
    • Aleksei German
    • David Lynch
    • Jean-Luc Godard
    • Jim Jarmusch
    • Luc Besson
    • Stanley Kubrick
    • Steven Spielberg
  • Klasikler
    • Branded to Kill (1967)
    • Double Suicide (1969)
    • Katil Doğanlar (1994)
    • King Kong (1933)
    • Maymunlar Cehennemi (1968)
    • Performance (1970)
    • Tatlı Hayat (1960)
  • Diğer yazılar
    • Oscar >
      • 74. Altın Küre tahminleri
      • 75. Altın Küre aday tahminleri
      • 76. Altın Küre tahminleri
      • 77. Altın Küre tahminleri
      • 78. Altın Küre aday tahminleri
      • 78. Altın Küre tahminleri
      • 73. Bafta aday tahminleri
      • 74. BAFTA ödül tahminleri
      • 27. SAG aday tahminleri
      • 92. Oscar tahminleri
      • 27. SAG tahminleri
      • Oscar 2021 Belgesel Kısa Listesi Tahminleri
      • 2021 National Board of Review tahminler
      • 79. Altın Küre aday tahminleri
      • 2022 Kısa Liste Tahminleri
      • 79. Altın Küre tahminleri
      • 2022 Meslek Birlikleri aday tahminleri
      • 75. Bafta aday tahminleri
      • 28. SAG tahminleri
      • 2022 Indie Spirit Tahminleri
      • 2022 DGA tahminleri
      • 75. BAFTA ödül tahminleri
      • 2022 PGA+WGA tahminleri
      • 94. Oscar tahminleri
      • 32. Gotham ödül tahminleri
      • 32. EFA ödül tahminleri
      • 80. Altın Küre aday tahminleri
      • 2023 Kısa Liste Tahminleri
      • 80. Altın Küre tahminleri
      • 29. SAG aday tahminleri
      • 33. PGA aday tahminleri
      • 76. Bafta aday tahminleri
    • Dosyalar/En İyiler listeleri >
      • 2019'un En İyi 20 Yerli Filmi
      • 2019'un En İyi 50 Yabancı Film (Vizyon)
      • 2019'un En İyi 15 Netflix Filmi
      • 2000-2010 arası en iyi 10 müzikal
      • 2010'ların En İyi 30 Yerli Filmi
      • 2010'ların En İyi 15 Spor Filmi
      • 2010'ların En İyi 15 Müzikal Filmi
      • 2010'ların En İyi 18 Western'i
      • 2010'ların En İyi 16 Aksiyon Filmi
      • 2010'ların En İyi 25 Gençlik Filmi
      • 2010'ların En İyi 30 Belgeseli
      • 2010'ların En Özgün 35 Aşk Filmi
      • 2010'ların En Özgün 30 Animasyonu
      • 2010'ların En iyi 40 Fantastik Filmi
      • 2010'ların En iyi 50 Suç Filmi/Neo-Noir'ı
      • 2010'ların En iyi 60 Korku Filmi
      • 2010'ların En Özgün 75 Bilimkurgu Filmi
      • 2010'ların En Özgün 50 Komedi Filmi
      • 2016'nın En İyi 35 Yabancı Filmi
      • 2016'nın En İyi 15 Yerli Filmi
      • 2015'in En İyi 35 Yabancı Filmi
      • En İyi 15 Hapishane Filmi
      • En İyi 10 Seçim Filmi
      • En İyi 15 müzisyen biyografisi filmi
      • 2020'nin En İyi 15 Yerli Filmi
      • 2020'nin En İyi 15 Yabancı Filmi (Fiziksel Vizyon)
      • Kabuslar Evi Mini Dizisi
      • 2020'nin En Zayıf 70 Yabancı Filmi
      • 2021'in En İyi 30 Yabancı Dijital Filmi
      • 2021'in En İyi 20 Yabancı Sinema Filmi
      • 2021'in En İyi 15 Yerli Filmi
      • 2022'nin En İyi 30 Amerikan Filmi
      • 2022'nin En İyi 70 Uluslararası Filmi
    • Festivaller >
      • Berlin / 2017 Jüri İzlenimleri
      • Cannes / 2009 - 3
      • Toronto / 2010 - 2
    • Bize de bekleriz >
      • Doomsday (2008)
      • Bize de bekleriz: Hansel ve Gretel (2007)
      • Bize de bekleriz: High Art (1998)
      • Bize de bekleriz: Margaret (2011)
      • Bize de bekleriz: Miracle at. St Anna (2008)
      • Bize de bekleriz: Predestination (2014)
      • Rocket Science (2007)
      • Bize de bekleriz: Somersault (2004)
      • Bize de bekleriz: Sugar (2008)
      • Bize de bekleriz: Super (2010)
      • The Brøken (2008)
      • Bize de bekleriz: Vinyan (2008)
    • Sürpriz DVD >
      • Napoleon Dynamite (2004)
  • İletişim

'TENET': 'ABAR'IN ANDROID KUŞAĞINDAN 'SON HAVA BÜKÜCÜ' ETKİLİ ÖZENTİ ARDILI

ımdb

FİLMİN NOTU: 3.6

Resim
“Tenet”, yön vermeye çalıştığı zamanın kıvrımlarında kafa karışıklığından dolayı kendini kaybediyor. Nolan, özenti, pespaye ve ucuz bir siyahi ajan/süper kahraman tanımına imza atıyor. Başından da sonundan da aynı okunması fark etmeyen derme çatma yapboz, “Dünyayı Kurtaran Adam”ın rakibi, “Abar”ın ardılı olarak noktalanıyor.
 
BELLEK MERKEZLİ BİLİMKURGUDA NE KADAR BAŞARILI?
 
Nolan’ın tür sinemasında bellek ve hafıza üzerinden yarattıklarıyla konuşulan bir yönetmen olduğu muhakkak. Kariyerine girişi “Takip” (“Following”, 1998) ve “Akıl Defteri” (“Memento”, 2000) gibi bu konuda iddialı ve bağımsız ruhlu filmlerle yapması da şaşırtmaz. Onu son 20-25 yılda sinemaya giren yönetmenler arasında Fincher ile beraber en net ‘neo-noir yenilikçisi’ olarak görmek mümkün. Ama yönetmenin özellikle “Başlangıç”la (“Inception”, 2010) beraber bilimkurguya da kaydığına tanıklık ettik.
 
Bu durum karşısında bir çeşit ‘rüya inşaatı bilimkurgusu’ alt türü yaratmak için yola çıkıyordu. Aslında türün ‘bellek merkezli filmler’den de destek aldığı bilinir. Bu alanın bilinen ilk örneği Soğuk Savaş arka planlı Frankenheimer klasiği “İki Yüzlü Adam”dı (“Seconds”, 1966). Bu konuda bir tarih var. Yönetmen ilk bilimkurgu denemesinde “Dreamscape”in (1984) modelinin ‘aksiyon’la donatmıştı. Yaratıcı-yaratan ilişkisine dair bambaşka metinler açmıştı. Altı katmanlı paralel kurgu mest etmişti, ‘soygun filmi’ de yeni bir metot kazanmıştı.
 
Ancak “Yıldızlararası”nda (“Interstellar”, 2014) bir görsel efekt becerisi vardı belki. Ama ‘kara delik’, ‘solucan deliği’ gibi uzun süredir kullanılan kavramları ele alan hikayenin melodrama kaydığı görüldü. Sömürülen ise “Kara Delik” (“The Black Hole”, 1979) ve “Mesaj” (“Contact”, 1997) gibi nev-i şansına münhasır tür filmleriydi. Bu sebeple de “Başlangıç” sonrası ‘bilimkurgu’nun ‘zihinsel’ tarafında hiç de iyi sınav vermedi İngiliz yönetmen.

Resim

ÖTE DÜNYANIN TASARIMI FENA DURMUYOR
 
“Tenet”te aslında daha en baştan bir uluslararası istihbarat örgütünün üzerine giderek yola çıkıyor. Bu konuda da açılış sekansında bir konserin arasında teröristleri devirme kısmı, Mann’in “Büyük Hesaplaşma”sına (“Heat”, 1995) atıfta bulunan bir stilize yaklaşımla çekilmiş. Bunun devamında ise ölümle birlikte ‘Kahraman’ adı konan John David Washington’ın gözünü ‘öte dünya’da açtığına tanıklık ediyoruz.
 
Ancak ritmik kurguyla müthiş halledilen, besteci Göransson’un elektronik bestelerinin ve sağlam ses tasarımı ile ses kurgusunun parladığı girişin ardından senaryonun zafiyetleri açığa çıkıyor. O diyarda karşılayan Martin Donovan’ın Victor’unun ‘öte dünyaya hoş geldin’ lafı dalga geçilesi anlara açılıyor. O bölge aslında sular içerisinde görsel efekt ve yapım tasarımı açısından iyi tasarlanmış. Bunu inkar edemeyiz.

Resim
‘SON HAVA BÜKÜCÜ’NÜN AĞABEYİ ‘SON ZAMAN BÜKÜCÜ’
 
Ama “Su Dünyası” (“Waterworld”, 1995) kadar yaratıcılık, işin ucunu ‘waterpunk’ gibi bir kavram yaratmaya kadar götüren bir iddia yok. ‘Tenet’ üzerinden kurulan ‘tersine zaman bükücülük’, bizi Shyamalan’ın son yılların en büyük fantastik film fiyaskosuna dönüşen “Son Hava Bükücü”sünü (“The Last Airbender”, 2010) akla getiriyor. Oradaki ‘hava’nın yerini ‘zaman’ alıyor. Aslında zamanı tersine çevirmek çok da görmediğimiz bir durum değil.
 
Ortada Nolan’ın başyapıt seviyesindeki “Akıl Defteri”, “Takip” ve “Başlangıç”ındaki gibi özgün bir fikir yok. “Akıl Defteri”nde kurguyu son sekanstan ilk sekansa doğru yapıp lineer akışı yıkmak devrimci bir model yaratmıştı. Filmin fazlasıyla ardılı da oldu. Burada ise ‘zamanı tersine çevirme’ düşüncesini bilimkurguya transfer ederken yüzüne gözüne bulaştıran acemi bir yönetmen görüyoruz sanki. İlginçtir ikinci eserdeki ‘gençlik cesareti’, 50 yaşında ‘önlenemez bir korkaklık’a kayıyor.
 
Oyunculuk yeteneği tartışmalı John David Washington’ın fazlasıyla ciddi bir casusluk geriliminin içine atılması probleme dönüşüyor. Daha önce “Karanlıkla Karşı Karşıya” (“Blackkklansman”, 2018) gibi filmlerde tökezleyen siyahi oyuncu, sözde bir Afro-Amerikan kültürünün içine sokuluyor. Ama onun teni beyaz olsa filmin izleyişinde hiçbir değişiklik olmazdı!
 
‘TERMINATÖR’ VE ‘WATCHMEN’ BAĞLANTILARINI İYİ KULLANAMIYOR
 
‘Nükleer Savaş fonlu casusluk filmi’ ile ‘zaman yolculuğu filmi’nin iç içe geçirilmesi sendromu cidden evlere şenlik! Afro-Amerikan sinemasının Bourne’unu yaratma hedefinde ciddi bir tökezleme var. O serinin zeki teknolojik ve muhalif yapısı öncelikle hiçbir şekilde buraya yansımıyor.
 
2009’da Snyder’in başarılı Soğuk Savaş arka planlı anti-süper kahraman ekibi filmi “Watchmen”in postmodern tonu da hiç ortada yok. “Dead Man’s Letters”ın (“Pisma Myorgotvogo Cheloveka”, 1986) büyüleyici ve monokrom Çernobil melankolisi ise asla canlanamıyor. Ama sanki oradaki kurgu ile “Terminatör”ün (“Terminator”, 1984) zaman yolcuğu filmi algısı müthiş bir özgüvenle iç içe geçirilmeye çalışılıyor.

Resim
‘LOOPER’ VE ‘PREDESTINATION’ MUMLA ARANIYOR!
 
Bunun ötesinde 2010’larda “Tetikçiler” (“Looper”, 2012), yeni kuşak için ‘Terminator’ olarak canlanmışken, oradaki ‘tech-scifi-noir’ damarından ‘düzen koruyucusu’, ‘döngü denetleyicisi’ anlamına gelen ikonik isim gibi bir kalıcılığa ulaşmak mümkün olmuyor. Yönetmen, türleri eğip büken Rian Johnson kadar zeki duramamış bu konuda.
 
“Predestination”da (2014) Avustralyalı Spierig Kardeşler’in dönemler arasında dolaşan bir casusun üzerinden kurduğu zeki ve kalıcı zaman yolcuğu filmi şablonu da hiçbir şekilde başarıyla kavranamıyor. Ethan Hawke’un merkezi bir şekilde kalıcı olmasına ayak uydurma gibi bir durum göremiyoruz. Johnson ve Spierig’lerin soyadı Nolan olsa belki de şu anda başka şeyler konuşurduk.
 
Ama işin tuhafı, ortada fena bağlanmamış aksiyon sahnelerinin yanında dramatik açıdan ‘dibi görme’ var. David Washington’a Pattinson, Debicki, Caine ve Branagh sahnede oyunculuk dersi veriyor. Üstüne üstlük bu durumdan bir sonuç çıkarmak için kasılıyor. Biz ise bu çekişmeyi bir senaryo rezaleti olarak izliyoruz.

Resim
70’LERİN KÜLT SİYAHİ İSTİSMAR FİLMİNİN ÖZENTİ ARDILI OLABİLİYOR
 
Filmin senaryosu zamanla ‘dünyayı kurtaran süper kahraman filmleri’ne doğru ilerliyor. Karakterin teni siyah olunca da ister istemez “Abar”ın (1977) Tobar Mayo’nun canlandırdığı ana karakter akla geliyor. “Super Fly” (1972), “Shaft” (1971) gibi yeniden çevrime kavuşmuş siyahi istismar filmlerinin çekildiği dönemde o camp eser de ilk Afro-Amerikan süper kahraman filmi olarak kabul görmüştür. Telekinetik güçlere sahip Abar’ın kenar mahalle kültürünün içindeki plastik varlığı doyumsuz bir kült albeniye sahiptir. A-tipi Hollywood algısına ayak uyduramayn “Superman”i (1978) ise cesaretlendirmişti. Onun sonrasında daha iddialı çizgi roman uyarlamaları çekilmişti.
 
Fakat ‘Blade’ (1998) gibi başyapıt seviyesinde bir süper kahraman filminin, vampir filmi damarlı bir mucizenin tadı asla yok. “Kara Panter”in (“Kara Panther”, 2018) android kuşağının ciddi bir şekilde “Shaft”ini yaratan A-tipi damarıyla da rekabet girmek mümkün olmuyor. Oradaki Chadwick Boseman’ın Afro-Amerikan kültürünün sahiciliğinden beslenen kaliteli başrolü mumla aranıyor. Eğer bu konuya girersek X-Men serisinin başarılı zaman yolculuğu filmi “X: Geçmiş Günler Gelecek” (“X: Days of Future Past”, 2014) da retro dokulu ve Nükleer Savaş fonluydu.
 
Nolan, kağıt üstünde “Terminatör”den, “Watchmen”den ve Bourne serisinden beslenmek isterken kendini “Abar”ın “Son Hava Bükücü” etkili ardılı olarak buluyor.
 
DÜNYAYI KURTARAN ADAM’LA REKABETE GİRİYOR
 
Yanından ayrılan görüntü yönetmeni Wally Pfister’i rezil eden “Başlangıç” özentisi “Evrim” (“Transcendence”, 2014) ile de bu konuda makus talihi paylaşıyor. “Tenet”in devamı gelebilir. Ama Nolan’ın, ‘scifi-tech-noir’ dokusuna çok hakimmiş gibi takılması ise en büyük sıkıntılardan biri.
 
Debicki’yi de femme fatale niyetine bir karaktere dönüştürüyor. Ama açıldığı nokta C sınıfı bir teknolojik aksiyon filmi tadında. Bu melez türde Joe Wright’in “Hanna”sının (2011) estetik açıdan yaratıcılığını da göremiyoruz. Hoyte Van Hoytema gerçekçi dursa da idare etmekle kalıyor. Böyle olunca “Tenet”, rekabetçileriyle mücadele etmekte zorlanıyor. Will Smith’in ‘gerçekçiyim’ deyip kontrolden çıkan anti-süper kahraman filmi “Hancock”la (2018) veya Cüneyt Arkın’ın çöp klasiği “Dünyayı Kurtaran Adam”la (1982) yarışır hale geliyor.

Resim
POSTMODERN GÖRÜNÜMLÜ KOPYALA-YAPIŞTIR BİR TÜR SEYİRLİĞİ
 
Yönetmenin The Matrix’in siyahi Kahin’inin yerine Hintli Dimple Kapadia’yı koyması şaşırtmıyor. ‘Terminatör’ün meşhur tırlı aksiyon sahnesinin yeniden çekmesi ise ‘zaman açmazı’nda gayet doğal bir hamle. Ama bu durum da kağıt üstünde olumlu bir hamle olsa da ‘postmodern görünümlü kopyala-yapıştır bir tür sineması seyirliği’ni destekleyebiliyor. Baumbach’ın düşük tempolu son filmlerinin kurgucusunun ilk kez Nolan’la çalışması, aslında düşünsel açıdan iddialı bir yaklaşım. Ama tutmuyor.
 
Bu riskli tercihin de katkısıyla “Tenet”, ‘başından da sonundan da aynı okunsa da fark etmeyecek’ bir uçuruma sürükleniyor. “Başlangıç”daki ustalıklı kurguyu da, “Akıl Defteri”ndeki devrimci sondan başa sarma esprisini de mumla arıyoruz. O filmlerle ciddi sıklet farkı var. Burada iddialı bir 'hikaye kurgusu vizyonu' bekliyoruz ama nafile! Yönetmen bundan sonra bilimkurguda bu kadar özgüven yüklü olmamalı. Aksi takdirde ‘kopyala-yapıştır’ sahnelerle yürüyüp “Abar”ın ardılı, “Dünyayı Kurtaran Adam”ın rekabetçisi haline gelmeyi sürdürecektir.

Powered by Create your own unique website with customizable templates.