SÜRPRİZ DVD: NAPOLEON DYNAMITE
Wes Anderson ve Alexander Payne gibi Amerikan bağımsız sinemasının 90'larına damga vurmuş isimleri, birçok yönetmeni de etkilediler. Jared Hess de bu isimlerinden biri. Hess, onların minimalist görsel yapılarla kotardıkları absürd mizah anlayışlarını kullanıyor. Bunun içine ise 70ler-80ler gençlik filmlerini yerleştiriyor. Filmin soundtrackinde de o dönemin izlerini görmek mümkün. 'Forever Young' ve 'Larger Than Life' gibi şarkılar var.
Zaten filmin dünya çapında gördüğü beğeni ve Fox Searclight’a kazandırdığı hasılat bir yana, Mtv tarafından da finanse edilmesi de bu detayların önemini açıkça gösteriyor. Filmde “Aşk Mevsimi" ("The Graduate", 1967), “Dragonslayer” (1981) gibi gençlerin ilgi odağı haline gelmiş filmlere belirgin göndermeler de görebiliyoruz. Hess, Tsai Ming-Liang ve Elia Suleiman gibi isimlerin sinemalarına da yakın duran bir iş kotarıyor.
Hikayeye bakarsak, aslen bir anti-kahramanın yolundan gittiğini görebiliyoruz. Jon Heder’in canlandırdığı Napoleon Dynamite karakteri okulun en salak (nerd) öğrencisi. Zaten, karikatür (veya çizgi roman) çizmek dışında hiçbir özelliği olmadığını kendi de belirtiyor. Evinde ise keçi besleyerek boşluk bir arazinin ortasındaki evinde yaşıyor. Bu da, aynen ağabeyi ve amcası gibi konformist bir yaşam sürdüğünü ama sıkıldığını resmediyor. Filmde özellikle üzerine gidilen yan karakterler arasında amcası, ağabeyi, okul arkadaşı Pedro ve kız arkadaşı yer alıyor. Çizgi roman karakteri gibi yaratılmak istenen bu karakterler sanat yönetimi ve kostümler aracılığı ile tanımlanıyorlar. Örneğin okuldaki dolapları açık mavi, kırmızı, sarı olarak görebiliyoruz.
Aynı zamanda son derece mesafeli bir oyunculuk sergileyerek bu karakter portrelerini çiziyorlar. Yani aslen görünüş aracılığı ile karakterlerin üzerine gidiliyor. Minimalist görsel yapının onlara açtığı alan ile birlikte oyuncuların bir yüz ifadesinden çok fazla mizah malzemesi çıkarabiliyor. Böyle kullanılmaları zaten filmin büyük beğeni toplayan dans sahnesi, Napoleon’un uydurma zaman yolculuğu icadını denemesi gibi örneklerle absürd bir görünüme kavuşuyorlar. Jared Hess anlayışı, gençlik filmi modelinin içinde Amerikan toplumunun yansıması olarak vuku buluyor. Filmin içindeki okul seçimi yoluyla Bush’a göndermeler içerdiği de söylenebilir. Daha fazla eğlence için kapanış jeneriğinden sonra karşımıza çıkan ek düğün sahnesini es geçmeyin!
Zaten filmin dünya çapında gördüğü beğeni ve Fox Searclight’a kazandırdığı hasılat bir yana, Mtv tarafından da finanse edilmesi de bu detayların önemini açıkça gösteriyor. Filmde “Aşk Mevsimi" ("The Graduate", 1967), “Dragonslayer” (1981) gibi gençlerin ilgi odağı haline gelmiş filmlere belirgin göndermeler de görebiliyoruz. Hess, Tsai Ming-Liang ve Elia Suleiman gibi isimlerin sinemalarına da yakın duran bir iş kotarıyor.
Hikayeye bakarsak, aslen bir anti-kahramanın yolundan gittiğini görebiliyoruz. Jon Heder’in canlandırdığı Napoleon Dynamite karakteri okulun en salak (nerd) öğrencisi. Zaten, karikatür (veya çizgi roman) çizmek dışında hiçbir özelliği olmadığını kendi de belirtiyor. Evinde ise keçi besleyerek boşluk bir arazinin ortasındaki evinde yaşıyor. Bu da, aynen ağabeyi ve amcası gibi konformist bir yaşam sürdüğünü ama sıkıldığını resmediyor. Filmde özellikle üzerine gidilen yan karakterler arasında amcası, ağabeyi, okul arkadaşı Pedro ve kız arkadaşı yer alıyor. Çizgi roman karakteri gibi yaratılmak istenen bu karakterler sanat yönetimi ve kostümler aracılığı ile tanımlanıyorlar. Örneğin okuldaki dolapları açık mavi, kırmızı, sarı olarak görebiliyoruz.
Aynı zamanda son derece mesafeli bir oyunculuk sergileyerek bu karakter portrelerini çiziyorlar. Yani aslen görünüş aracılığı ile karakterlerin üzerine gidiliyor. Minimalist görsel yapının onlara açtığı alan ile birlikte oyuncuların bir yüz ifadesinden çok fazla mizah malzemesi çıkarabiliyor. Böyle kullanılmaları zaten filmin büyük beğeni toplayan dans sahnesi, Napoleon’un uydurma zaman yolculuğu icadını denemesi gibi örneklerle absürd bir görünüme kavuşuyorlar. Jared Hess anlayışı, gençlik filmi modelinin içinde Amerikan toplumunun yansıması olarak vuku buluyor. Filmin içindeki okul seçimi yoluyla Bush’a göndermeler içerdiği de söylenebilir. Daha fazla eğlence için kapanış jeneriğinden sonra karşımıza çıkan ek düğün sahnesini es geçmeyin!
ESİN KAYNAKLARI
|
1-Seçimler (Election) (1999): Alexander Payne, ülkemiz vizyonuna uğramayan bu filminde bir okuldaki seçim kavgasını minimalist bir görsellikle perdeye yansıtıyordu. Seçim konusunun gençlik filmine uyarlanmış versiyonu diyebiliriz. Özellikle Reese Witherspoon’un canlandırdığı inatçı seçim adayı karakteri dikkat çekiyordu. Ama tabii ki komedi anlayışı da daha çok detaylı yan karakterlerler betimlemerinden besleniyordu.
|
2-Çılgın Liseliler (Rushmore) (1998): Wes Anderson’ın ilk filmlerinden “Rushmore”, yönetmenin o absürd çizgi romanlık karakterlerini gençlik filminin içine yediriyordu. Jason Schwartzman, Bill Murray, Olivia Williams gibi oyuncuların tiplemeleri, Anderson’ın minimalist tarzının içerisinde öne çıkıyorlardı. Özellikle 60ların sonu ve 70lerin başındaki gençlik filmlerinden etkilendiği, filmin soundtracki'nde etkisini hissettiriyordu. Film, daha serbest çalıştığı sonraki dönemi için yapı taşlarından biriydi.
|
3-Down By Law (1986):
Amerikan Bağımsız sinemasının belirleyici isimlerinden Jim Jarmusch, bu filminde minimalist bir komedi sunuyordu. Adeta Roberto Benigni’nin de bulunduğu üç karakterin üstüne giden film, skeçlerden oluşuyordu. Ana mekan olarak ise hapishaneyi alıyor ve mizah anlayışı orada yalnız kalmış üç uç karakterden besleniyordu. |